Czerniejów (powiat lubartowski)

Czerniejów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w gminie Serniki.

Historia

Początki tej miejscowości mogą być bardzo stare, ponieważ przypuszczalnie znajdowały się tu kopce pochodzące z czasów wczesnego średniowiecza lub jeszcze wcześniejsze, niestety nie zachowały się do naszych czasów.

Pisana historia Czerniejowa zaczyna się w 1390 roku. W dniu 4 X 1390 roku w Zawichoście Marcin z Marcinkowic podkomorzy królowej Jadwigi wydał dokument w sprawie zabójstwa dwóch kobiet w Zawieprzycach. Sprawców nie udało się znaleźć, ale według dawnego prawa w przypadku zabicia kobiety należało zapłacić królowej specjalną opłatę zwaną „ruszycą”. Właśnie podczas regulowania tych kwestii, we wspomnianym dokumencie wymienia się sąsiednią wieś Czirnyow oraz pobliskie bagno Raszow. Jest to pierwsza pisana wzmianka o istnieniu tej miejscowości. W tym czasie była to prywatna wieś szlachecka i należała do miejscowego rodu szlacheckiego piszącego się z Czerniejowa (heredes Czirnowsczi).

Na początku XV wieku dziedzicem wsi był Andrzej z Trębaczowa, który zastawił w 1429 roku 1/3 wsi niejakiemu Jakuszowi z Uniszowic. W połowie XV wieku dziedzicem wsi był Bartosz z Czerniejowa, a w końcu XV wieku Mikołaj z Czerniejowa. W tym czasie stare kroniki wymieniają też Stanisława Czyrnowszkiego, który wziął nazwisko właśnie od tej wsi. W końcu XV wieku w Czerniejowie miał przypadek mezaliansu, jaki nie często się zdarzał w tamtych czasach. Z 1485 roku pochodzi informacja o kmieciu z Czerniejowa Jakubie Jaskra, który ożenił się ze szlachcianką z Grabianowic (nieistniejąca dziś wieś między Turką a Łuszczowem ) Jadwigą Grabianowską. Szlachcianka i jej dzieci traciły prawo szlachectwa, które wiązało się z wolnością osobistą i wieloma przywilejami. W latach dziewięćdziesiątych XV wieku właścicielem wsi był Marcin z Czerniejowa, który jednak nie był zbyt walecznym rycerzem. Nie stawił się na wezwanie króla w 1497 roku, który zwołał pospolite ruszenie. Po przegranej bitwie na Bukowinie (Mołdawia) król surowo potraktował dezerterów, wśród których znalazł się również wspomniany Marcin z Czerniejowa. Wieś została skonfiskowana i nadana ulubieńcowi króla, Mikołajowi z Ostrowa wojewodzie sandomierskiemu. Mikołaj z Ostrowa był wielkim magnatem ówczesnej Polski. Początkowo był wojewodą lubelskim, a w dniu 7 III 1497 roku został mianowany wojewodą sandomierskim. Skupował różne majątku w Polsce, dzierżawił też majątki królewskie, przez co stał się zamożnym magnatem. Uczestniczył w nieszczęsnej wyprawie mołdawskiej skończonej klęską wojsk polskich. Król Jan Olbracht po tej wyprawie skonfiskował bardzo wiele dóbr ziemskich szlachty, która nie stawiła się na tą wyprawę i właśnie Mikołaj Ostrowski otrzymał skonfiskowane wsie w ziemi lubelskiej, w tym również Czerniejów. Jednak Mikołaj Ostrowski nie umiał sobie radzić z zarządzaniem tak dużym majątkiem, nie miał talentów organizacyjnych, a może nie potrafił znaleźć odpowiednich ludzi. Wiele fortun magnackich powstało właśnie poprzez dzierżawy królewszczyzn, a Mikołaj Ostrowski w 1488 roku musiał pożyczyć od Jana Ossolińskiego 3 000 florenów węgierskich. Zaczął też zastawiać swoje wsie i wyprzedawać. Mikołaj Ossoliński zmarł na początku 1501 roku nie zostawiając potomków. Po jego śmierci już uszczuplony majątek uległ rozproszeniu.

Niestety trudno teraz dociec kto kupił tą wieś od Ostrowskich, wiadomo, że w początkach XVI wieku była to niewielka osada, w 1531 roku liczyła zaledwie 2 łany ziemi. W końcu XVI wieku przeszła na własność rodziny Niszczyckich.

W 1626 roku wieś należała do potomków Zygmunta Niszczyckiego, a była dzierżawiona przez Rafała Leszczyńskiego, wojewodę bełskiego. We wsi były 2 zagrody z rolami, młyn, mieszkał tam też jeden rzeźnik. W połowie XVII wieku do wielkiego znaczenia w lubelskim doszła rodzina Drohojowskich i zapewne to Krzysztof Drohojewski, dziedzic pobliskich Sernik, kupił również tą wieś od Niszczyckich. Syn Krzysztofa, Andrzej Drohojowski występuje jako dziedzic wsi w 1676 roku, mieszkało tu w tym czasie zaledwie 46 osób. Od XVII wieku Czerniejów należał już od dóbr sernickich, a następnie do Potockich.

W 1787 roku w tej wsi mieszkało 175 osób, w tym 17 Żydów, była to więc średniej wielkości osada. Natomiast w 1827 roku zanotowano tu istnienie 28 domów i 177 mieszkańców.

W pierwszej połowie XIX wieku właścicielami wsi byli: Maciej Łyszkiewicz, a następnie Leon Popławski, kolejni dziedzice Sernik. W 1864 roku ziemia dworska została uwłaszczona i Czerniejów stał się samodzielną miejscowością w gminie Serniki. Przez jakiś czas istniał jeszcze folwark, który został jednak na przełomie XIX i XX wieku rozparcelowany i powstała wtedy osada Czerniejów kolonia.
W 1921 roku Czerniejów liczył 34 domy i 216 mieszkańców. Istniejąca obok miejscowość Czerniejów kolonia liczyła 19 domów i 116 mieszkańców.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Źródła

Strona gminy Serniki