Starosiedle

Starosiedle – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Historia

Po raz pierwszy wieś pojawiła się w dokumentach w roku 1393 pod nazwą (niem. Storczedil). Majatek znajdował się do roku 1945 w prywatnym posiadaniu rodziny von Schönaich-Carolath. Pochodzący z wieku XVI kościół w stylu późnogotyckim posiada wieżę z cegły ceramicznej na której jest jeszcze widoczny gotycki rodzaj i sposób połączenia cegieł. Do wsi należał oprócz majątku jeszcze folwark (niem. Antoniettenruh) oraz młyn wodny nad Lubszą. W 22 hektarowym parku zamkowym z drugiej połowy XIX wieku obejrzeć można jeszcze wiele starych zagajników. Zamek spalił się w 1945 roku. Zabudowa miejscowości jest charakterystyczna dla wsi brandenburskich.

Dawne nazwy wsi to Stare Sedlo (XIII w.) i Starzeddel (do 1945 r.), najstarsza wzmianka dotycząca Starosiedla pochodzi z 1228 r. Wówczas we wsi margrabia miśnieński Henryk Dostojny ufundował klasztor cystersów, który między 1288 a 1291 r. przeniesiony został do miejscowości Neuzelle koło Frankfurtu nad Odrą. Po przeprowadzce ziemie wokół Starosiedla przeszły w ręce prywatne, m.in. rodów von Biberstein oraz von Dallwitz. Dallwitzowie, którzy osiedlili się w Starosiedlu, pozostali właścicielami wsi aż do r. 1798 r. Wśród szeregu postaci rodu wyróżnia się Hans von Dallwitz, który na początku XVI w. znacznie powiększył obszar włości rodowych oraz Johann Casimir von Dallwitz, budowniczy kościołów w Starosiedlu i pobliskim Kole. Po Dallwitzach panami na Starosiedlu oraz związanymi z nim wsiami Witaszkowie (Vettersfelde) i Rudni (Raubart), zostali przedstawiciele hrabiowskiej rodziny von Thermo. Rok 1849 przyniósł kolejną zmianę właściciela, którym został baron Bernhard von Heldreich. Na przełomie XIX i XX wieku Starosiedle z Witaszkowem i Rudnią weszło w skład rozległych włości należących do książęcej rodziny Schönaich-Carolath-Beuthen, której boczna gałąź zamieszkiwała pobliskie Gębice (Amtitz). W rękach tego rodu wieś pozostała do 1945 r.

W 1645 r., w czasie wojny trzydziestoletniej, w Starosiedlu pod murami kościoła miała miejsce bitwa między wojskami szwedzkimi dowodzonymi przez oficera Petera Andersona i saskimi wojskami dowodzonymi przez oficera Kallenberga.

Zabytki

• grodzisko kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza, ze śladami osadnictwa z okresu wczesnego średniowiecza (X-XI w.) badane wykopaliskowo w latach 2001-2004
• kościół pw. Św. Jana od Krzyża z wieżą późnogotycką
• pozostałości średniowiecznej siedziby rycerskiej
• młyn ceglany z końca XIX w.
• ok. 30 domów z XIX w.

Znane osoby

Starosiedle jest miejscem urodzin protestanckiego filozofa i teologa Paula Tillicha (ur. 20.08.1886 w Starzeddel; zm. 22.10.1965 w Chicago).