Kryspinów

Kryspinów (dawniej Śmierdząca) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki, tuż przy zachodniej granicy Krakowa.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

W tej miejscowości znajduje się Jaskinia Kryspinowska – jedna z największych jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Popularnym wśród krakowian miejsce wypoczynku jest Zalew Kryspinowski, popularnie zwany "Kryspinowem". Są to dwa duże zbiorniki wodne powstałe na miejscu wyrobisk piaskowni; w rzeczywistości znajdują się one już na terenie sąsiedniego Budzynia i Cholerzyna.

Zabytki

W centrum, tuż przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej 774 i 780 stoi pałac z I połowy XIX wieku, wraz z przyległym parkiem ze stawem.

We wsi stoi krzyż przydrożny z rzeźbami postawiony na przełomie XIX/XX w.

Historia

Pierwsza informacja wymieniająca nazwę wsi pochodzi z roku 1311. Śmierdząca należała wtedy do dóbr opactwa tynieckiego. Władysław Łokietek, dokumentem z 21 grudnia odebrał sołtystwa we wsiach Śmierdząca i Kaszów niejakiemu Zudrmannowi z Pisar, karząc go w ten sposób za udział w buncie wójta Alberta i zwrócił je opactwu.

Nazwa Kryspinów pochodzi od imienia hrabiego Kryspina Żeleńskiego, który był właścicielem wsi na początku XIX wieku. Zmiana nazwy nastąpiła na przełomie 1897/98 r.

W latach 70'.i 90. XX w. w Kryspinowie prowadzone były badania wykopaliskowe, które znacząco wpłynęły na naszą wiedzę na temat sytuacji kulturowej u schyłku okresu przedrzymskiego i wczesnorzymskiego w rejonie podkrakowskim. Badania te dotyczą cmentarzyska i osady. Cmentarzysko w Kryspinowie to największa z dotychczas odkrytych w zachodniej części Małopolski nekropola kultury przeworskiej.

Początki osady w Kryspinowie sięgają prawdopodobnie wczesnej fazy późnego okresu lateńskiego, czyli pierwszej połowy I wieku p.n.e. W tym czasie przeważa tam ceramika ręcznie lepiona, charakterystyczna dla kultury przeworskiej, ale występują też pojedyncze fragmenty malowanej ceramik, celtyckiej.

Infrastruktura i ekonomia

Przez teren miejscowości przebiega IV obwodnica Krakowa w ciągu autostrady A4E40 .

W Kryspinowie znajduje miejsce stacjonowania Zespołu Ratownictwa Medycznego Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego o symbolu S-11.