Niedźwiedź (powiat limanowski)

Niedźwiedź – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Niedźwiedź. W latach 1833-1919 Niedźwiedź posiadał prawa miejskie

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego. Obecnie miejscowość jest siedzibą gminy Niedźwiedź.

Położenie

Niedźwiedź jest wsią letniskową położoną w Gorcach, w dolinie potoku Porębianka pomiędzy wzniesieniami Potaczkowej (746 m n.p.m.) i Witowa (723 lub 720 m n.p.m.).

Geneza wsi

Najstarsza wzmianka o potoku Porębianka, pojawia się już w źródłach z 1254 roku i figuruje w kodeksie małopolskim (zapisanym w języku starogermańskim) pod nazwą Mezweza (co by mogło wskazywać na to, że pierwotnie wieś się rozciągała szerzej). W późniejszym czasie pojawia się nazwa Miedźwiedza lub Miedżwiedźa. Prawdopodobnie jest ona nazwą dzierżawczą i nawiązuje do staropolskiego słowa, które oznacza słowo: Niedźwiedź Brunatny (Niedźwiedź). Pierwotnie nazywał się Miedźwiedza lub Miedźwiedźa (nazwa dzierżawcza lub topograficzna n os. Miedźwiedź<--miedźwiedź niedźwiedź).

Wg Jana Długosza wieś została ulokowana w 1398 roku w oparciu o system łanów leśnych. Niedźwiedź przez wiele lat był własnością Ratułdów, wchodząc w skład starostwa nowotarskiego. Po jego podziale w XVII wieku wieś zaliczała się do tzw. klucza wielkoporębskiego, zarządzanego przez Lubomirskich z Wiśnicza. Otwarli oni tutaj w 1608 swoją papiernię, która działała aż do 1730.

Pierwszy kościół Niedźwiedź zawdzięcza Sebastianowi Lubomirskiemu, który ufundował go w 1593. W 1605 nastąpiło erygowanie parafii. Obecnie jej siedzibą jest nowy kościół parafialny poświęcony w 1997.

Turystyka

- na Turbacz, prowadzi obok Muzeum Biograficznego Władysława Orkana, Orkanówki.

Najważniejszy zabytek Niedźwiedzia - drewniany kościół pod wezwaniem św. Sebastiana, zbudowany w latach 1695-1699, otoczony sobotami i kryty gontem pozostał tylko na kartach historii za sprawą tragicznego pożaru 6 czerwca 1992 roku. Obecnie na jego miejscu stoi drewniano-murowana kaplica pw. św. Sebastiana.

Niewątpliwą atrakcją architektoniczną centrum Niedźwiedzia jest nowy kościół parafialny, poświęcony w 1997 roku.

Warto również zobaczyć wieżę z 1850 i urokliwe domy podcieniowe z przełomu XVIII i XIX wieku.

Od 2002 na rynku w Niedźwiedziu stoi pomnik Władysława Orkana, przeniesiony tu z rynku w Nowym Targu.

Źródła