Przyszowa

Przyszowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Łukowica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Przyszowa jest podzielona na dwa sołectwa (Przyszowa, Berdychów) oraz wiele przysiółków (np. Górki, Wądole, Królówka, Potocyna, Bucznik, Cabałówka, Górki, Kierków, Leszcze, Ogrójec, Okręglica, Podkanina, Podzagórów, Wieś, Wilcza Góra, Zagórów, Zagórze, Zalas). Osiedla i przysiółki są porozrzucane u podnóża Łyżki (lokalnie zwanej Wyżką, wys. 803 m), Bąkowca (599 m) i Piekła (660 m). Jest to największa miejscowość w gminie. Przez Przyszową przepływa potok Słomka.

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi znajdujemy u Jana Długosza, podaje on informacje o istnieniu kościoła i parafii co świadczy o tym, że wieś istniała znacznie wcześniej. W XVI w. właściciele Przyszowej, Wierzbiętowie, przekształcili kościół w zbór ariański. Michał Wierzbięta wybudował w zamian nowy kościół katolicki, który służył aż do końca XIX w.

W 1880 w Przyszowej urodził się Tytus Czyżewski, jeden z pionierów polskiego malarstwa nowoczesnego.

Do lat 70. XX wieku w Przyszowej znajdował się urząd Gromadzkiej Rady Narodowej w skład której wchodziły Przyszowa oraz Stronie, a budynek, którego używali zarządcy okręgu służy obecnie jako Ośrodek Zdrowia.

Parafia Przyszowa obecnie posiada kościół parafialny, o którym wspomniano wyżej oraz kaplicę w sąsiednim Stroniu. Kiedyś podlegała również Długołęka-Świerkla, lecz tam powstała osobna parafia.

Zabytki

W miejscowości znajduje się kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w stylu neogotyckim wybudowany w pierwszej dekadzie XX w. Znajduje się w nim czczony przez wiernych obraz Przemienienia Pańskiego oraz słynna przyszowska Gioconda, o której pisał Jerzy Harasymowicz "Czy wie Przyszowa że się w niej Słowian Gioconda chowa".

We wsi mieści się również dwór Żuk-Skarszewskich (został on w 2005 wyremontowany i służy kolejnemu pokoleniu Żuk-Skarszewskich jako dom).

Na szczycie góry Łyżka w pobliżu miejscowości znajdował się w średniowieczu niewielki zamek. Z pozostałych po zamku cegieł został wybudowany częściowo kościół. Teraz można jeszcze znaleźć tam tzw. piwnice zamku, które jak głosi legenda prowadzą do dworu.