Brzezinka (powiat oświęcimski)

Brzezinka (niem. Birkenau) - wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Oświęcim.

Informacje ogólne

Brzezinka położona jest w rozległych widłach Wisły i Soły, w samym centrum Doliny Wisły, 240 m n.p.m. Teren jest tu płaski, podmokły, na dużej przestrzeni pokryty łąkami, nieużytkami i lasami łęgowymi (w zachodniej części wsi). W chwili zakładania stacji kolejowej (1856) stacja ta znajdowała się na terenie Brzezinki, dopiero później, wraz z przyległym terenem, została włączona do Oświęcimia. Jest to wieś duża, wielodrożnicowa. Składa się z domów przeważnie o charakterze willowym. Znajdują się tu dwie większe fabryki: Fabryka Maszyn i Urządzeń "Omag" przy ul. Górniczej 8 (która w latach trzydziestych, pod nazwą Spółka Akcyjna Zjednoczenia Fabryk Maszyn i Samochodów "Oświęcim", produkowała samochód "Oświęcim-Praga" biorący udział w Rajdzie Monte Carlo) i Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Wdrożeniowe "Polinova" (popularnie zwane "Papownią") przy ul. Czarnej 6.

Historia

Nazwa wsi pochodzi od zagajników brzozowych, czyli brzezinek. Po raz pierwszy w historii wystąpiła w 1385 i związana była z łąką, którą niejaki Czak z Presinki darował klasztorowi dominikanów w Oświęcimiu. W ciągu XV wieku wieś była własnością śląskiego rodu Bojszowskich, których przedstawiciele mieszkający w Brzezince, przybrali nazwisko Brzezińskich. Od 1440 do 1483 właścicielem Brzezinki był Jan Brzeziński, który pod koniec życia został kasztelanem oświęcimskim. Współwłaścicielem części wsi około 1456 był Niczek z Brzezinki. W 1494 król Jan Olbracht zakupił wieś wraz z folwarkiem od Zygmunta z Brzezinek, syna Jana i odtąd wchodziła ona w skład dóbr królewskich. Pod koniec XVIII wieku dobra w Brzezince posiadał baron Karol Wacław Larisch, później były własnością Potockich z Zatora, a od drugiej połowy XIX wieku – Zwillingów. W czasie II wojny światowej na terenie Brzezinki mieścił się największy oddział hitlerowskiego obozu zagłady KL Auschwitz-Birkenau. W 1983 erygowano miejscową parafię Matki Bożej Królowej Polski.

Sport i wypoczynek

We wsi działa założony w 1947 Ludowy Klub Sportowy Iskra Brzezinka, z którego wywodzi się Maciej Iwański, były piłkarz Legii Warszawa, dziś zawodnik Manisasporu i reprezentacji Polski. Klub występuje w piłkarskiej wadowickiej VI lidze.

Zobacz też

• Birkenau