Komorów (powiat pruszkowski)

Komorów – wieś w woj. mazowieckim, w pow. pruszkowskim, w gminie Michałowice, 20 km od centrum Warszawy.

Pierwsze pisemne wzmianki na temat osadnictwa na terenie dzisiejszej gminy Michałowice sięgają XIII w. Na przełomie XIII i XIV w. powstała osada Komorów.

Majątek folwarczny

Do XIV wieku tereny Komorowa należały do Księstwa Mazowieckiego i pokryte były dużymi lasami. W 1526 r. Księstwo Mazowieckie zostało włączone do Korony Królestwa Polskiego. Majątek Komorów był gospodarstwem folwarcznym, które miało powiązania ze wsią czynszową Sokołów, natomiast Wieś Komorów była wsią pańszczyźnianą aż do 1864 r.

Najbliższym miastem aż do końca XIX w. był Nadarzyn, do którego prowadziła droga przez las, niebezpieczna zimą ze względu na atakujące wilki. Odstraszano je podpalonymi wiązkami słomy.

Ostatnim właścicielem majątku Komorów był Józef Markowicz, który dość znaczną część ziemi podzielił w latach dwudziestych na działki budowlane, powstało na nich dzisiejsze osiedle Komorów. Józef Markowicz w latach 1922-1930 był posłem na Sejm I i II kadencji.

W 1924 r. rozpoczęto pomiary pod linię Elektrycznej Kolei Dojazdowej z Grodziska do Warszawy. Otwarcie tej linii nastąpiło w grudniu 1927 r. Z wydarzeniem tym wiązało się wielkie ożywienie budowlane w miejscowościach leżących wzdłuż kolejki EKD, zaczęto także budowanie osiedla Komorów – Wille. Na potrzeby budowy kolejki Józef Markowicz przekazał nieodpłatnie tereny o wartości ponad 250 tys. zł.

Miasto Ogród

Rozwój Komorowa jako osiedla rozpoczął się 14 stycznia 1930, kiedy Warszawski Urząd Wojewódzki zatwierdził plan parcelacji prywatnego majątku Komorów, należącego do Józefa Markowicza, nadając mu nazwę "Miasta Ogrodu Komorów", położonego w powiecie błońskim w gminie Helenów.

Miasto Ogród Komorów powstało z inicjatywy właściciela terenu, Józefa Markowicza, na obszarze ograniczonym ulicami dzisiaj istniejącymi: Marii Dąbrowskiej, Aleją Starych Lip, Norwida, Okrężną, Granicką, Nowowiejską, Harcerską i Matejki. Łącznie Miasto Ogród zajmowało powierzchnię 73 ha.

W akcie notarialnym kupna-sprzedaży umieszczono zastrzeżenie, że "Miasto Ogród Komorów jest przeznaczone na wzorowe osiedle" i dlatego "nabyta działka może być użyta wyłącznie na budowę domu mieszkalnego", a ponadto sformułowane były wymagania, mające na celu zabezpieczenie zdrowotności i estetyki osiedla.

Średnia wielkość działki kształtowała się na poziomie 1100 m², wyznaczona została siatka ulic o szerokości 10, 14 a nawet ponad 20 metrów, przewidziane zostało miejsce na park, kościół, szkołę, tereny sportowe o powierzchni 11000 m², dwa place osiedlowe, a nawet trasę kolejki do Nadarzyna. Wszystkie te tereny przekazane zostały dla Miasta Ogrodu Komorów bezpłatnie.

W czasie II wojny światowej w Komorowie ukrywała się warszawska inteligencja, a w okolicznych lasach odbywały się szkolenia partyzantów. Po wojnie majątek Komorów został znacjonalizowany. Pałac Markowicza przekształcono w sanatorium dla pacjentów Instytutu Psychiatrycznego w Warszawie.

W 1956 r. w Komorowie osiedliła się Maria Dąbrowska. Dziś w jej willi działa biblioteka.

Osiedle

W gminie Michałowice Komorów jest największą miejscowością, rozwijającą się pod względem liczby mieszkańców najbardziej dynamicznie. Tendencja zabudowy coraz większej powierzchni działek i wycinania drzew bez nowych nasadzeń powoduje, że zanika charakter Miasta Ogrodu, co jak dotychczas było jedną z największych atrakcji tej miejscowości. Problemy we współpracy z władzami gminy Michałowice skłoniły mieszkańców Komorowa do złożenia wniosku do MSWiA utworzenia samodzielnej gminy w czerwcu 2009 r.

W skład osiedla Komorów wchodzą dziś miejscowości: Komorów i Granica. W 2004 r. łącznie zamieszkiwało je blisko 6 tys. osób (sam Komorów – 3599).

Przez teren miejscowości przepływa rzeka Utrata, znajduje się tu także utworzony w 1992 r. zalew otoczony zaniedbanymi terenami rekreacyjnymi.