Korytnica (powiat węgrowski)

Korytnica – wieś gminna w Polsce w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Korytnica.

Położona na Wysoczyźnie Kałuszyńskiej nad rzeką Korycianką (Strugą). Lokalny ośrodek usługowy dla rolnictwa. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego.

Historia

Korytnica położona jest na terenie historycznej ziemi liwskiej na Mazowszu. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1419 roku jako wieś na skraju Puszczy Koryckiej. Była własnością książęcą, później królewską. Ok.1427 roku w Korytnicy została erygowana parafia podległa diecezji płockiej. Od XVII wieku do połowy XIX wieku Korytnica była starostwem niegrodowym. Od 1795 roku w zaborze austriackim, od 1809 roku w Księstwie Warszawskim, od 1815 roku w Królestwie Kongresowym. Po 1918 roku w granicach Polski.

Pod koniec XVIII wieku należała do szambelana królewskiego Szymona de Cortielli. Od 1836 roku majątek Korytnica należał do ziemianina Ignacego Sobieskiego, a później do hrabiego Adama Ronikiera, który był producentem sera limburskiego zwanego ronikierowskim.

W drugiej połowie XIX wieku w Korytnicy i jej okolicach badania etnograficzne prowadzili: Zygmunt Gloger, Jan Karłowicz i Zygmunt Noskowski. W latach 1874-1902 miejscowość była własnością Tymoteusza Łuniewskiego, etnografa i wybitnego agronoma, który gościł u siebie m.in.: Bolesława Prusa i Józefa Ignacego Kraszewskiego. Na początku XX wieku majątek Korytnica stał się własnością rodziny Holder-Eggerów. Teodor Holder-Egger był znanym lokalnym działaczem społecznym. Maria ze Szretterów Holder-Eggerowa była posłanką na Sejm II Rzeczypospolitej i działaczką Ligi Narodowej.

Zabytki

• neoklasycystyczny kościół parafialny św. Wawrzyńca Męczennika zbudowany w latach 1876-1880 według projektu Bolesława Pawła Podczaszyńskiego i Bronisława Brodzic-Żochowskiego. We wnętrzu epitafia, w tym jedno autorstwa Konstantego Laszczki.
• murowany dwór Łuniewskich z końca XIX wieku, przed nim figura wotywna fundacji Holder-Eggerów z początku XX wieku.
• organistówka z początku XX wieku.
• dawny dom parafialny i ochronka tzw. Watykan z początku XX wieku.
• figura na grobie Karola Karolka Łuniewskiego z końca XIX wieku
• figura Anioła Śmierci na grobie Aleksandry Olusi Holder-Eggerowej z początku XX wieku.

Ciekawostki

• Pobyt w Korytnicy miał być natchnieniem dla Bolesława Prusa do napisania noweli Anielka.
• Z Korytnicy pochodzi polityk Polskiego Stronnictwa Ludowego, Michał Strąk.
• W 1925 w Korytnicy urodziła się aktorka Maria Cichocka.

Zobacz też

• Korytnica

Bibliografia

• Leszek Zalewski. Ziemia liwska. Warszawa 2002. ISBN 83-88495-76-3