Machowa

Machowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Pilzno.

Machowa położona jest przy drodze krajowej nr 4, około 7 km na zachód od Pilzna. Graniczy z Pilznem, Łękami Dolnymi, Łękami Górnymi, Podlesiem, Pogórską Wolą, Żdżarami i Lipinami. W latach 1975-1998 Machowa administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Machowa była wsią prywatną, z właścicieli zapisali się w jej dziejach m.in. Maciej Niemyski, fundator budowy kościoła z 1778 roku oraz hrabiowska rodzina Ankwiczów, władająca Machową od początku XIX wieku. Pochodziła z niej córka Stanisława hr. Ankwicza i Anny z Łępickich, Henrietta Ewa (1810-1879), która zapisała się w historii jako młodzieńcza miłość Adama Mickiewicza, adresatka jego wierszy: "Do mego Cziczerona", "Do H... Wezwanie do Neapolu. (Naśladowanie z Goethego)". Ankwiczówna została później żoną Stanisława Sołtyka, a następnie Kazimierza Kuczkowskiego, właściciela m.in. niedalekiego Zassowa. Po śmierci została pochowana w rodzinnej krypcie pod prezbiterium kościoła w Machowej.

Kościół parafialny w Machowej pw. Trójcy Przenajświętszej został wzniesiony w 1778 roku jako kapelania dworska. Od 1889 roku była tu ekspozytura parafii w Łękach Górnych, zaś samodzielna parafia została erygowana przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę w 1925 roku. Jest to drewniany, jednonawowy budynek konstrukcji zrębowej z zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Wyposażenie wnętrza utrzymane jest częściowo w stylu neogotyckim, uzupełnione nowszymi sprzętami. Na cmentarzu parafialnym pochowany został Otto Schimek, austriacki żołnierz Wehrmachtu, rozstrzelany 14 listopada 1944 roku, prawdopodobnie za odmowę wykonania wyroku na polskich cywilach. Obecnie jego szczątki zostały przeniesione do kaplicy przy kościele.

Poza tym w Machowej znajdują się otoczone murem pozostałości parku dworskiego. Same zabudowania zostały zniszczone w pożarze w 1958 roku. Na północnych krańcach wsi rozciągają się podmokłe łąki i lasy – ostoja dzikiego ptactwa.

W latach 1991-1993 w Machowej działał, przy wybudowanym specjalnie w tym celu torze, klub żużlowy Victoria Rolnicki Machowa.

Bibliografia

• Artur Bata, Hanna Lawera: Pilzno i okolice. Krosno: 1997. ISBN 83-87282-28-6.
• Machowa, kościół p.w. Trójcy Świętej, w: Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej