Cergowa

Cergowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Dukla. Nad wsią góruje masyw Cergowej (716 m n.p.m.).

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

22 maja 1359 roku, król Kazimierz Wielki wydał przywilej Marcinowi „de Czergowa” założenia wsi Cergowa. Cergowa została założona, podobnie jak większość okolicznych miejscowości, początkowo na prawie wołoskim, a potem na prawie magdeburskim. Przywileje kazimierzowskie potwierdził król Władysław Jagiełło w dniu 14 czerwca 1396 roku. 2 kwietnia 1384 r. Cergowa występuje w spisie wsi przekazanych biskupstwu przemyskiemu. Królowa Maria, żona cesarza Zygmunta Luksemburskiego, nadała biskupstwu w 1384 r. pięć włości: Brzozów, Cergową, Domaradz i Równe w ziemi sanockiej oraz Radymno w przemyskiej.

W latach 1436 - 1438 w lasach na Cergowej żył św. Jan z Dukli i do dzisiaj wierni z jego pobytem wiążą legendę o Złotej Studzience istniejącej przy kapliczce na pobliskim wzgórzu. Ale i w następnych wiekach żyli tu też pustelnicy, a nawet ukrywali się tu w XVII w. zbójnicy.

20 grudnia 1608 r. Maciej Pstrokoński - biskup przemyski włączył do majątku biskupów przemyskich między innymi Cergowę.

W latach 1665 – 1727 Gabriel Rzączyński, jezuita, przyrodnik, wykładowca w szkołach jezuickich, opisał jaskinie na górze Cergowej w swoim dziele Historia Naturalia Curiosa Regni Polonia Magni Ducatus Litanie…

W latach 1768 - 1772 w Cergowej stacjonowali konfederaci barscy. Spis z lat dwudziestych XX wieku wykazał we wsi 1043 Polaków, 10 Rusinów i 31 Żydów.

W Cergowej istnieje dwór oraz park dworski ze starymi dębami.

Ludzie związani z Cergową

• Płk Jan Szczurek Cergowski, "Sławbor", "Mestwin" ( 1897 -1972) – prezes OZ WiN.
• Św. Jan z Dukli

Toponimika nazwy

Nazwę wsi wielu naukowców wywodzi z języka celtyckiego: cerg – krąg i w ciągu wieków ewoluowała z Czergowa (1359)(Cergowa (1359), Cyrgow (1384), Czirgow (1403) Cergowa (1589), Cyrgów, Cyrgowa) w kierunku obecnej nazwy (Cergowa).

Archeologia

W epoce kamienia i w epoce brązu istniała tu osada. Świadczą o tym odkryte pozostałości pracowni kamieniarskich na północnym wschodzie od wsi w rejonie „Małej Góry”