Leszczawa Dolna

Leszczawa Dolna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Bircza, na Pogórzu Przemyskim.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Stupnica, dopływ Sanu.

W miejscu znajduje się kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela

Historia

Wieś została założona w XV wieku na prawie wołoskim. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1464. Założycielami byli Humniccy herbu Gozdawa, do nich należała wieś aż do rozbiorów.

Według spisu z 1510 roku mieszkańcy płacili podatek od 8 łanów, młyna, karczmy, popa i 50 owiec.

W 1507 roku istniała już tutaj parafia prawosławna, a od 1739 roku parafia rzymskokatolicka. W 1743 roku wybudowano drewniany kościół pw. Jana Chrzciciela. Nowy, murowany zaczął budować w 1932 ks. Andrzej Cząstka. Później prace wstrzymano, i kościół ukończono dopiero po wojnie.

W połowie XIX wieku wieś była własnością Marii Konarskiej, a następnie Franciszka Bocheńskiego.

We wsi znajdowała się drewniana cerkiew św. Michała, zbudowana w 1904 r., w miejscu starszej cerkwi z 1766 r., ufundowana przez Humnickich. Cerkiew została rozebrana w roku 1960.

Wieś doznała wiele szkód pod koniec II wojny światowej oraz tuż po jej zakończeniu:

• 18 marca 1945 r. – sotnia UPA spaliła dwa domy polskie, powieszono jedną z Polek,
• 23 marca 1945 r. – w nocy Ukraińcy spalili 17 domów polskich i zamordowali 7 Polaków,
• 23 kwietnia 1945 r. – zamordowani przez banderowców zostali: Jan Szwed, Mikołaj Popiel
• 28 października 1945 r. – banderowcy spalili 73 gospodarstwa, 1 osoba została zabita, 7 osób rannych,
• 8 kwietnia 1946 r. – banderowcy zabili Polaków: Stanisława i Jana Niebieszczńskiego,
• 8 maja 1946 r. – za ucieczkę Władysława Halickiego przed poborem do UPA, banderowcy powiesili jego siostry i brata (trzy osoby).

1945r Karol Kapuściński wraz z Janem Kaczmarskim zostali złapani przez UPA wywiezieni a potem zabici.

Leszczawa Dolna w roku 1929

• Właściciele ziemscy: Janiszewski Jan (356 ha), Janiszewski Tad. (354 ha)
• Konie-handel: Schiff J., Schnell A.
• Lasy-eksploatacja: Bernstein i Syn
• Różne towary: Kółko Rolnicze, Bączek J.
• Wyszynk trunków: Schimel Ch.

Demografia

• 1785 – 356 grekokatolików, 180 rzymskich katolików, 10 żydów
• 1840 – 413 grekokatolików
• 1859 – 430 grekokatolików
• 1879 – 503 grekokatolików
• 1899 – 681 grekokatolików
• 1926 – 730 grekokatolików
• 1929 - 1067 mieszkańców
• 1938 – 722 grekokatolików (brak danych o innych wyznaniach)
• 2006 - 657 osób

Zobacz też

• Leszczawa Górna