Wysin

Wysin (kaszb. Wësëno) – wieś pogranicza kaszubsko-kociewskiego w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Liniewo.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego. Wysin to niewielka wieś licząca 622 mieszkańców, położona w północno-wschodniej części gminy Liniewo. Wieś ta usytuowana jest pośród wzniesień, w niezalesionej okolicy. We wczesnym Średniowieczu tereny miasta podlegały prawdopodobnie ośrodkowi lokalnemu, którego siedzibą był gród Gnosna. W XIII wieku osada należała do tczewskiego księcia Sambora II, który przekazał w 1250 roku miasto Viszino (Wissino) biskupowi Michałowi z Włocławka za pożyczkę w wysokości 300 grzywien. Po późniejszych sporach i przetargach nastąpiło 4.01.1284 roku przyznanie przez księcia Mściwoja II prawa do Wysina kolejnemu biskupowi Wisławowi. Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzi od staropolskiego imienia Wysz, skrótu od Wyszemir i wielokrotnie zmieniała brzmienie. W rękach biskupów wieś utrzymuje się przez stulecia. Pierwszy kościół zbudowany był prawdopodobnie w XIII wieku i był oczywiście drewniany. Obecny, neogotycki zbudowany został według projektu inż. Schreibera w 1894 roku. Wśród wyposażenia kościoła najcenniejszym zabytkiem jest późnogotycka "Pieta", dzieło pomorskiego snyczerza z XV wieku; około 70 cm, wysoka, polichromowana. Na północ od wsi znajduje się tzw. Ptasia Góra, na której palono ognie w czasie sobótki. Wieś jest miejscrm urodzenia w 1888 roku ks. F. Podlawskiego, dziekana kościerskiego, autora opracowań historycznych, poświęconych niektórym miejscowościom i parafiom powiatu kościerskiego, między innymi Wysińskiej Jeszcze przed II wojną światową Wysin był wsią znaczącą, liczącą wraz z przysiółkami około 1500 mieszkańców. Znajdowało się wówczas w Wysinie kilka prywatnych obiektów świadczących usługi dla mieszkańców miasta i okolicy. Zaliczono do nich: wytwórnię oranżady i wód mineralnych, piekarnię, masarnie, mleczarnie i 3 sklepy kolonialne. Była też poczta i szkoła powszechna. Mieszkańcy miasta byli bardzo aktywni i działali w wielu stowarzyszeniach, zorganizowali też teatr amatorski który wystawiał sztuki nie tylko dla mieszkańców Wysina, ale i też okolicznych wsi. Podczas okupacji Niemcy zorganizowali w Wysinie obóz przesiedleńczy dla 13 tys. Kaszubów z powiatu kościerskiego.

Zobacz też

• Nowa Karczma
• Skarszewy
• Stary Wiec