Janowo (powiat kwidzyński)

Janowo (kaszb. Jônòwò, niem. Johannisdorf) – wieś w Polsce na Powiślu położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 518 i 525.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Janowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

We wsi znajduje się przeprawa promowa na trasie Kwidzyn - Gniew.

Inne miejscowości o nazwie Janowo: Janowo, Janów, Janowiec

Z kart historii

W 1901 r. zbudowano przez wieś wąskotorową linię kolejową, łączącą stolicę powiatu - Kwidzyn - z Gniewem po zachodniej stronie Wisły. Została ona zlikwidowana wskutek przecięcia przez granicę polsko-niemiecką w r. 1920.

W roku 1920 roku podczas plebiscytu na Powiślu wysoki procent miejscowej ludności opowiedział się za Polską. Janowo (48% głosów polskich) wraz paroma okolicznymi wioskami wchodzącymi w skład dzisiejszego sołectwa (Bursztych, Kramrowo, Nowe Lignowy i Pólko Małe) zostało przyznane Polsce i stworzyło enklawę na wschodnim, niemieckim brzegu Wisły, potocznie nazywaną Małą Polską (do Polski należał także mały prawobrzeżny skrawek obszaru na przeciw Kuchni). Granica polsko-niemiecka przebiegała zaledwie 1,5 km na wschód od wsi. Specyfikę tę utrzymano nawet po wojnie kiedy z trzech gromad (Bursztych, Janowo i Małe Pólko) utworzono gminę Janowo, która należała do lewobrzeżnego powiatu tczewskiego, a nie do infrastruktualnie bardziej odpowiedniego powiatu kwidzyńskiego (brak mostu przez Wisłę).

W sierpniu 1939 roku do Janowa zostały symbolicznie skierowane dwa plutony wojska (jeden z armii czynnej i drugi z formacji Obrony Narodowej). Po wysadzeniu przez wojsko polskie mostów tczewskich i stoczeniu krótkiej walki obronnej oddziały polskie zostały ewakuowane na zachodni brzeg Wisły. Niemcy po wkroczeniu do Janowa rozstrzelali 13 Polaków (wśród nich działaczy plebiscytowych) na cmentarzu w Janowie znajduje się poświęcona ofiarom symboliczna mogiła.

Urodzeni w Janowie

• Teofil Kuczyński

Zobacz też

• Gniew
• Gurcz
• Nicponia
• Szadówko