Ksany

Ksany – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Części wsi noszą nazwy: Bzików, Kolonia, Kresy, Nowa Wieś, Stara Wieś.

W 1989 w Ksanach odsłonięto Pomnik Legionisty 1914, Żołnierza Września 1939 i Partyzanta 1939-1945. Stanął on na miejscu gdzie na przełomie XIX i XX w. ulokowana była szkoła wiejska.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1275. Wieś zapisana została została w fomie Xane. Miejscowość była wówczas własnością klasztoru Cystersów w Wąchocku. W XV wieku własność biskupów krakowskich. W dokumencie z 1418 zapisana pod nazwą Xanij, u Jana Długosza jako Xany. Jeden łan posiadał tu scholastyk sandomierski. Płacił zań dwie grzywny czynszu.

W 1579 było tu 17 osadników, 8 i pół łana, 4 zagrodników, 9 komorników, 8 ubogich i 3 rzemieślników. Lustracja z 1789 wykazała wieś duchowną. Według spisu z 1827 Ksany miały 63 domy i 382 mieszkańców. Wieś była wówczas własnością rządową.

W 1861 doszło tu do rozruchów chłopskich polegających na odmowie pańszczyzny. Dalsze wykonywanie darmowej pracy wymuszono przy użyciu siły dwóch rot wojska rosyjskiego. W 1884 w Ksanach było 86 domów. Wieś liczyła 439 morgów ziemi. Folwark w Ksanach miał 553 morgi. W miejscowości funkcjonowała szkoła elementarna.

W Ksanach Urodził się Jan Rumas - działacz ludowy, żołnierz Batalionów Chłopskich.

Teraźniejszość

Wioska ta słynie w okolicy z dość małej liczby stałych mieszkańców. Lwią cześć niektórych dzielnic (np.Bzików) stanowią rezydencje letnie bogatych mieszczan. Na pewno magnesem w ty przypadku jest pobliski, duży, las mieszany, dobre drogi dojazdowe na miejsce i niedalekie oddalenie od większych miasteczek. Aktualnie wieś liczy 89 domostw.

Bibliografia

• Kalendarz świętokrzyski 2005.Z dnia na dzień przez stulecia. Kielce 2004.