Kurzelów

Kurzelów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Włoszczowa.

Do 1954 roku siedziba gminy Kurzelów. W latach 1975-1998 Kurzelów administracyjnie należał do województwa kieleckiego.

W bezpośrednim sąsiedztwie miejscowości znajduje się rezerwat przyrody Ługi.

Historia

Pierwsze wzmianki o Kurzelowie pochodzą z XII wieku. Miasto lokowane przez na prawie średzkim w 1285 roku przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba Świnkę. Miasto było własnością arcybiskupów gnieźnieńskich. Od XIII wieku siedziba archidiakonatu. Miasto położone było na średniowiecznym trakcie z Torunia przez Przedbórz i Żarnowiec do Krakowa.

W 1360 roku biskup Jarosław Bogoria Skotnicki ufundował tu kolegiatę, przy której powstała szkoła. Kurzelów stał się ośrodkiem nauki i kultury (średniowiecze, renesans). Wykształcili się tu m.in. Jan Brożek – astronom i matematyk, profesor Akademii Krakowskiej oraz Jan Muscenius – matematyk. W 1439 roku odnowiono przywilej lokacyjny. Zniszczone w czasie potopu szwedzkiego miasto podupadło. W 1869 roku, na skutek przeprowadzonej w zaborze rosyjskim reformy administracyjnej, Kurzelów utracił prawa miejskie. Obecnie układ miejski uległ zatarciu.

Zabytki

• Gotycka kolegiata pw. Wniebowzięcia NMP z 1360 roku; zastosowane ciekawe rozwiązanie architektoniczne (sklepienie opiera się na jednym filarze); gotycka chrzcielnica z 1414; obok kościoła drewniana dzwonnica z przełomu XVII i XVIII wieku.
• Drewniana kaplica cmentarna św. Anny z XVII wieku.