Drygały

Drygały (niem. Drygallen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska.

Do 1954 roku siedziba gminy Drygały. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Historia

Wieś czynszowa, powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy. Wcześniej był to obszar Galindii. W XV i XVI w. nazwa wsi w dokumentach zapisywana była Drigelsdorf, Drigall, Drygallen, Drigaller. Nazwa wywodzi się od nazwiska rycerza-osadnika.

Wieś lokowana w latach 1436-1438. W roku 1436 duże nadanie w rejonie późniejszych Drygał otrzymał rycerz Marcin Drygał. Prawdopodobnie nadanie to obejmowało 60 łanów dąbrowy nad jeziorem Swentczk, na prawie chełmińskim. W zamian za zasiedlenie wsi (z wolnizną 17 lat) wymieniony Marcin nadał niejakiemu Staśkowi 6 łanów na prawie chełmińskim, z obowiązkiem jednej służby lekkozbrojnej oraz zezwolenie na założenie karczmy (10 lat wolnizny na karczmę), a także Maćkowi i Jaroszowi po cztery łany na prawie chełmińskim, za jedną służbę lekkozbrojną. W tym czasie Drygały wraz sołeckimi liczyły 85 łanów. Był to majątek rycerski z wsią służebną oraz wsią czynszową, z dwoma służbami lekkozbrojnymi. Staśko był lemanem (lennikiem), zobowiązanym do pełnienia służby w zamian z nadane dobra ziemskie. Inny kolonista był sołtysem. Po 1447 w Drygałach były dwie karczmy.

Około 1428-1436 r. powstała parafia w Drygałach. Pierwszym wymienianym w dokumentach plebanem jest w roku 1480 – Petrus de Mieski z diecezji płockiej, z uposażeniem 4 łanów, na wniosek komtura bałgiskiego Sigfrieda Blacha. W roku 1538 wymieniany jest pleban Stanisław Gorzykała, który otrzymał 5 łanów lasu na prawie magdeburskim od księcia Albrechta, z zobowiązaniem wystawiania jednego konia pociągowego na każda wojnę. Przed reformacją parafia należała do archiprezbiteratu w Reszlu.

W 1480 wieś czynszowa w Drygałach powiększyła się o 4 łany, nadane przez komtura bałgijskiego Zygfryda Flacha von Schwartzburga dla Niteka Szymona Bottichera. Później ten czterołamowy majątek należał do rodziny Langhemdów. W 1494 przywilej na młyn dla sołtysa, nad strumykiem Różynka z 2 łanami na prawie chełmińskim, w Drygałach wystawił komtur Hieronim von Gebesattel. Młyn wymieniany także w roku 1539.

Zabytki

• Barokowy kościół (duża budowla salowa) wybudowano w latach 1732-1734, wieża z barokowym hełmem, ołtarz główny barokowy.
• Plebania wybudowana na początku XVIII w.
• Przy kościele znajduje się piękna aleja starych dębów (pomnik przyrody)

Bibliografia

• Max Toeppen, "Historia Mazur", Wspólnota Kulturowa Borussia, Olsztyn, 1995, ISBN 83-900380-3-X.
• Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok
• Rzempołuch A., 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn
• Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str., ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893