Krzywosądz

Krzywosądz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Dobre.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Historia wsi

Wieś najprawdopodobniej istniała już w XIII wieku, a jej nazwa pochodzi od nazwiska rodziny Krzywosądów herbu Niesobia. W XVI wieku majątek ziemski w Krzywosądzy należał do rodziny Zakrzewskich, a później Niemojewskich. W roku 1720 majątek kupił Joachim Modliński. Krzywosądz znajdowała się w rękach tej rodziny do początku XX wieku.

W roku 1827 było tu 17 domów i 160 mieszkańców. W roku 1881 właścicielem Krzywosądzy był Józef Modliński. Majątek miał powierzchnię 2193 mórg, w tym 419 mórg lasu i 224 morgi nieużytków.

19 lutego 1863 w czasie powstania styczniowego doszło do bitwy pod Krzywosądzą między oddziałami rosyjskimi a powstańcami styczniowymi pod dowództwem Ludwika Mierosławskiego. Po bitwie miejscowości Krzywosądz i Dobre odwiedziła Maria Konopnicka. Poetka poszukiwała mogiły brata.

W 1883 we wsi były następujące domy: murowany dwór Modlińskich (obecnie plebania), dom służby dworskiej, 7 domów włościańskich, dom wójta gminy Sędzin, plebania, dom służby kościelnej, karczma i budynek szkoły. Wieś liczyła wówczas 290 mieszkańców.

Parafia

Parafia Wniebowzięcia NMP w Krzywosądzy należy do dekanatu radziejowskiego. Nie jest znana data powstania parafii.

W połowie XVI wieku Grzegorz Zakrzewski z przydomkiem Zboży wypędził proboszcza katolickiego, a na jego miejsce obsadził pastora kalwińskiego. Przy tej zamianie Zakrzewski zagarnął także majątek kościelny, także kościelne srebra. Żona Zakrzewskiego utrzymywała dla siebie katolickiego kapelana. W tym czasie katolicy z terenu parafii korzystali z katolickich kościołów w Byczynie i Sędzinie.

W roku 1643 na miejsce starego kościoła drewnianego, nowy kościół także drewniany, wystawiony został przez właściciela wsi Stanisława Zakrzewskiego. Nowy kościół z drewna dębowego wystawiony został w roku 1863 przez Józefa Modlińskiego i jego żonę Ludwikę z Biesiekierskich. W 1883 do parafii należały następujące wsie: Krzywosądz, Smarglin, Czołpin, Dobre i Przysiek. Parafia w tym czasie liczyła 1200 osób. W tej chwili proboszczem jest ks. Eugeniusz Pasternak.

Zobacz też

• Bitwa pod Krzywosądzą
• Straszewo (województwo kujawsko-pomorskie)
• Linia kolejowa Dobre Kujawskie – Aleksandrów Kujawski Wąskotorowy