Gmina Przedbórz

Gmina Przedbórz to gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie piotrkowskim.

Siedziba gminy to Przedbórz.

Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwały 7682 osoby.

Historia

Miasto posiada bogate tradycje historyczne (pierwsza wzmianka z roku 1136). Ciągnęły tędy kupieckie wozy, zastępy rycerskie i królewskie orszaki zmierzające na obrady w Piotrkowie. Dla wygody królewskiego dworu wzniesiono w Przedborzu zamek. Stał się on z czasem ulubionym miejscem postoju władców, którzy polowali w okolicznych borach. Najczęstszymi gośćmi przedborskiego zamku byli Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło. Miejscowość uzyskała prawa miejskie w czasach Kazimierza Wielkiego (rok 1370). Władysław Jagiełło w 1405 roku odnowił przywilej miejski na prawie magdeburskim. Z rąk tego właśnie władcy, właściciele wsi Łodzia – biskupi włocławscy otrzymali 29 lipca 1423 roku w Przedborzu cenny dokument lokacyjny. Korzystne położenie miasta nad rzeką, na uczęszczanym szlaku, sprzyjało jego rozwojowi. W 1370 roku Przedbórz posiadał 130 domów, młyn królewski, szpital i kościół parafialny. Od 1512 roku istniała tu szkoła, rozkwitały handel i rzemiosło, miasto stało się także dużym ośrodkiem piwowarstwa. Pomyślny rozwój przerwał najazd Szwedów, którzy poważnie zniszczyli miasto i zamek. Dopiero wiek XIX przyniósł znaczące zmiany związane z uprzemysłowieniem. Obok fabryk zbudowano w miescie klasycystyczny ratusz i jatki.

I wojna światowa przyniosła austriacką okupację i upadek przemysłu. Mimo trudnej sytuacji przedborzanie zbudowali pomnik T. Kościuszki i pokusili się nawet o... wydanie własnych znaczków pocztowych!

W niepodległej Polsce miasto powoli stawało się ośrodkiem handlu i rzemiosła, w 1939 roku posiadało 7100 mieszkańców (50 procent to ludność żydowska), działały tu sąd, notariat i redakcja własnej gazety "Głos Przedborza"

Okupacja hitlerowska przyniosła zagładę przedborskich Żydów i poważne straty w zabudowie miasta.

Do dzisiejszych czasów zachowały się fragmenty murów bramy zamku kazimierzowskiego oraz sklepione kolebkowo piwnice, ciągnące się w głąb wzgórza, kościół św. Aleksego z 1278 roku, klasycystyczny ratusz (obecnie siedziba Urzędu Miasta i Gminy) oraz kilka kamieniczek z XVII/XVIII wieku znajdujących się przy przedborskim rynku.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Przedbórz ma obszar 189,94 km², w tym:

• użytki rolne: 40%
• użytki leśne: 53%

Gmina stanowi 13,16% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Sołectwa

Borowa, Brzostek, Chałupki, Faliszew, Gaj, Góry Mokre, Góry Suche, Grobla, Jabłonna, Józefów, Kajetanów, Kaleń, Miejskie Pola, Mojżeszów, Nosalewice, Piskorzeniec, Policzko, Przyłanki, Stara Wieś, Stary Józefów, Taras, Wojciechów, Wola Przedborska, Wygwizdów, Wymysłów, Zagacie, Zuzowy, Żeleźnica.

Pozostałe miejscowości

Budy Nosalewickie

Sąsiednie gminy

Aleksandrów, Fałków, Kluczewsko, Krasocin, Masłowice, Ręczno, Słupia (Konecka), Wielgomłyny, Żarnów