Żelazna (powiat skierniewicki)

Żelazna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Skierniewice.

Od końca XIX wieku do 1944 r. Żelazna była własnością rodziny Mazarakich herbu Newlin. Ostatnim właścicielem majątku był Aleksander Mazaraki junior (1887 - 1986), ostatni prezes Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.

Do najważniejszych obiektów należą:

• klasycystyczny kościół z XVIII wieku
• dwór Mazarakich z końca XIX wieku
• cmentarz z kaplicą Łuszczewskich z XIX wieku, oraz grobami okolicznych ziemian : Mazarakich i Strakaczów
• budynek dawnej krochmalni z XIX wieku (wzniesionej przez Aleksandra Mazaraki seniora)
• figura Matki Boskiej na wyspie na jeziorze w parku dworskim, wystawiona dla upamiętnienia powstania styczniowego.

Obecnie we dworze Mazarakich ma swoją siedzibę Dyrekcja Zakładu Doświadczalnego SGGW, który jest również właścicielem większości okolicznych pól oraz zabudowań dawnej krochmalni.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa skierniewickiego.

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• zespół kościoła parafialnego pw. Wszystkich Świętych, XVIII w., XIX w.:
  • kościół, nr rej.: 534-XII-19 z 29.04.1950 oraz 289 z 29.12.1967
  • dzwonnica, nr rej.: 534-XII-19 z 29.04.1950 oraz 919 z 29.12.1967
  • cmentarz kościelny, nr rej.: 918 z 21.12.1992
• cmentarz rzymskokatolicki, XIX w., nr rej.: 879 A z 10.04.1992
• zespół dworski, XIX/XX w.:
  • dwór, nr rej.: 596 z 28.07.1983
  • park, nr rej.: 530 z 5.05.1980