Parcice

Parcice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Czastary.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Położenie

Wieś położona 13 km na południowy wschód od Wieruszowa przy drodze Bolesławiec – Wieluń.

Historia

Parcice po raz pierwszy wspomniane zostały w dokumencie z 1403 roku wydanym dla bractwa żebraczego w Bolesławcu. Dawniej wieś była dużym ośrodkiem kalwinizmu. Na trasie z Parcic do Krajanki, po prawej stronie znajdują się Wydmy Parcickie, tzw. Łyse Góry. Według opisu Słownika Geograficznego wydanego w Warszawie w roku 1886, majątek Parcice rozciąga się na przestrzeni 7 km, od wsi Koryta, aż do zachodnich ziem wsi Jaworek. W roku 1553 majątek Parcice był własnością Jana, Antoniego i Zygmunta Madalińskich. Było to 1608 morgów ziemi uprawnej, 669 mórg łąk, 36 mórg pastwisk i 101 mórg lasu, w posiadaniu również młyn wodny i wiatrak. W XVII wieku dobra te należały do średniozamożnej rodziny Kochlewskich, którzy byli wyznawcami kalwinizmu i tu na miejscu wybudowali własnym kosztem zbór. We wsi znajdował się również kalwiński cmentarz. Po Kochlewskich właścicielami byli Potrowscy, Koseccy i Trepkowie. Ostatnim z Trepków był wcześniej wspomniany Leopold, do którego należały jeszcze majątki w Młynisku, Łyskorni i w Mokrsku. Pod koniec życia, przeszedł na katolicyzm i wybudował własnym kosztem kościół w Czastarach, który wyświęcono w 1847 roku. Od Leopolda Trepki nabył majątek Ferdynand Magnuski, który pochodził z okolic Sieradza, Ferdynand miał dwóch synów: Władysława i Bolesława. Majątek w Parcicach przejął ten drugi. Był bardzo pyszny, zarozumiały i rozrzutny. Jeszcze za życia swojego ojca sprowadził z Francji inżynierów, którzy wytyczyli w parku klomby i aleje według francuskich wzorów. Z czasem Bolesław narobił sporo długów, bo wyjeżdżał za granicę. Mając sporo długów szukał do ożenku bogatej kandydatki na żonę. Po pewnym czasie znalazł partnerkę pod zaborem niemieckim w okręgu poznańskim – nazywała się Józefa Biegańska. Przyszły teść przyjechał na oględziny tutejszego majątku, pan B. Magnuski obwiózł go pokazując mu swe własności, a zarazem i lasy państwowe jako swoje. Posag zamożnej panny wyniósł 200000 talarów. (1 Talar = 6 marek).

1912 roku założona została Ochotnicza Straż Pożarna w Parcicach, a w 1930 roku zbudowano remizę strażacką.

Podczas II wojny światowej część rodzin przesiedlono oraz zmieniono nazwę wsi na Kalwinsdorf, ze względu na zamieszkanie wsi przez wyznawców kalwinizmu w XVII, XVIII i XIX wieku (ww. Kochlewskich i Trepków).

Po ataku Niemiec na ZSRR w lipcu 1941 roku wysiedlono około 20 gospodarstw wokół dworu w Parcicach. Niemcy utworzyli tam 100-hektarowy majątek. Wcześniej wysiedlono 5 gospodarzy, a we we wrześniu 1941 roku wysiedlono prawie wszystkich zamożniejszych rolników. Na ich miejsce osiedleni zostali Niemcy z Bawarii. W późniejszym czasie wywieziono jeszcze kilka rodzin. Szacuje się, że podczas II wojny światowej zginęło 14 mieszkańców Parcic, w tym dwóch podczas wojny obronnej w 1939 roku.

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• zespół dworski, XIX w., nr rej.: 552-XIV-65 z 6.10.1950:
  • dwór, nr rej.: 325 z 30.12.1967
  • park

Dwór w Parcicach

Parcice to miejscowość posiadająca malowniczy park z ruinami dworku szlacheckiego. Dworek ten wybudowany został w końcu XVIII wieku. Zbudowany został w stylu klasycystycznym, z czterokolumnowym portykiem i owalnym salonem na osi. Obecnie bardzo zaniedbany z braku środków finansowych, prawie całkowicie uległ ruinie. Wcześniej mieściła się tutaj siedziba szlachecka Elżbiety Czartoryskiej, o czym miała świadczyć tablica nagrobkowa z 1623 roku, którą odnaleziono zaraz po wojnie i przewieziono na cmentarz w Czastarach. Późniejszym budowniczym był hrabia Leopold Trepka, gorący zwolennik kalwinizmu. W obrębie parku znajdują się unikalne w skali Europy dwa platany kalifornijskie oraz bardzo stary dąb, którego obwód wynosi 6,25 m. W pałacu podziwiać można było stylową stolarkę, posadzki, kominki i sztukaterię: znaleziono i uratowano stylowe piece kaflowe, które znajdują się w Muzeum w Ożarowie (5 pieców).

Parafia

W Parcicach znajduje się kościół katolicki, niedaleko dworu, przy ul. Kościelenej. Kościół jest pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Szkolnictwo

Nauczanie w Parcicach odbywało się już po 1918 roku, lecz w prywatnych domach. Tuż przed wybuchem II wojny światowej postanowiono o budowie szkoły. Kilka tygodni przed 1 września 1939 roku były już gotowe ściany budynku. W ostatnich dniach sierpnia kwaterował tu oddział Wojska Polskiego. Podczas wojny Niemcy rozebrali stojące mury i zgromadzone materiały wykorzystali do remontów domów z których wysiedlono mieszkańców. Po wojnie nauka odbywała się początkowo w dworze parcickim, a następnie w drewnianym baraku. Następnie zbudowano murowany budynek, który stoi do dziś.