Uhnin

Uhnin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Dębowa Kłoda.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

W Uhninie znajduje się szkoła podstawowa.

Historia

Pierwotnie wieś nazywała się Hubnin lub Hunin. Osadnictwo w tej wsi jest bardzo stare, o czym świadczy odnalezione w trakcie prac archeologicznych wczesnośredniowieczne grodzisko.

Wieś założono w 1530 roku na mocy przywileju królewskiego. Początkowo była to królewska osada w ramach starostwa parczewskiego. Nazwę wsi pisano rozmaicie. Znane są formy Huwnin, Uwnyn, aż w 1626 roku zapisano ją jako Uhnin. Pod taką nazwą wieś występowała już stale. W czasie lustracji dóbr królewskich z 1565 roku nazwę wsi zapisano jako Hunyn. Była to już wtedy duża wieś licząca 38 rodzin kmiecych, a jej obszar wynosił 11,5 łana ziemi. Mieszkańcy wsi oddawali na rzecz starosty daniny pieniężne oraz w naturze. We wsi były dwie karczmy i mieszkali czterej zagrodnicy, którzy płacili po 24 grosze podatku, a król zagwarantował sobie specjalne daniny na wypadek przejazdu królewskiego orszaku. Zapisano, że w pobliżu wsi mieszkał kmieć zwany Jaczko mieszkający tuż przy granicy z Litwą.

Uhnin, podobnie jak Dębowa Kłoda, był wsią niepokorną. Często jego mieszkańcy w porozumieniu z sąsiadami składali w sądach pozwy na nadużycia starostów i dzierżawców wsi królewskich. W XVII i XVIII wieku Uhnin poniósł duże straty w czasie licznych wojen.

Lustracja wsi z 1661 roku informuje, że z dawnych 9 i pół łana ziemi użytkowało się tylko półtorej łana. Na tej ziemi mieszkało 5 kmieci. Mieszkańcy wsi zobowiązani byli do oddawania 2 korców owsa, jednego kapłona, 1 gęsi i 15 jaj rocznie. Obowiązek pracy na polach folwarcznych trwał po 2 dni w tygodniu z każdego uprawianego półłanka. Z całego łana pracowano po 4 dni w tygodniu, wychodząc na robotę o wschodzie słońca, a o zachodzie schodząc, w południe 2 godzinie sobie i bydłu odpoczynku mając (...). We wsi mieszkało też 5 zagrodników, ale nie było karczmy i młyna. Był za to przywilej wybraniectwa użytkowany przez rodzinę Opałków.

W 1676 roku liczebność mieszkańców zmalała do 45 osób. Po licznych wojnach z początku XVIII wieku w Uhninie w 1718 roku notowano tylko 7 mieszkających rodzin chłopskich. Dopiero w drugiej połowie XVIII wieku wieś zaczęła ponownie się zaludniać. W 1795 roku Uhnin jako dawna wieś królewska stał się wsią rządową.

W 1827 roku we wsi zanotowano istnienie 61 domów i 349 mieszkańców. W 1837 roku utworzono rozległe dobra ziemskie nazwane dobrami Uhnin. Do dóbr Unin weszły wtedy Białka z jeziorem, wójtostwo Białka, sołtysostwo Uhnin, folwark Uhnin, pustka Sojka, oraz wsie: Uhnin, Białka i Nietiahy. Dobra Uhnin zostały nadane generałowi Kruzensternowi. Kruzensternowie pochodzili ze szwedzkiej szlachty osiadłej w Estonii. Iwan Kruzenstern Fiedorowicz Kruzenstern (1770-1846) dowodził pierwszą wyprawą morską dookoła świata. Jego syn Aleksander (1807-1888) był bardzo ważnym politykiem w państwie rosyjskim.

W końcu XIX wieku nazwę zapisywano jako Uhnin ale też Unin. Wieś należała do gminy Dębowa Kłoda. Obok wsi istniał też folwark. Spis powszechny z 1921 roku informuje, że była to duża miejscowość licząca 81 domów i 466 mieszkańców. Mieszkała tu duża grupa prawosławnych licząca 282 osoby oraz Żydów (86 osób), pozostałe osoby były katolikami. W okresie międzywojennym była to już duża wieś, dzieliła się już wtedy na Uhnin I , II i III. Jak donosi korespondent Ziemi Włodawskiej w VII 1923 roku ustalono, że na wspólnych pastwiskach mogą się paść po 3 konie i po 6 krów z każdego numeru. Za przyjmowanie „cudzych” koni lub krów i wypasanie na wspólnej łące groziły surowe kary.

Dawny majątek należący do Rosjan został upaństwowiony i stał się własnością rządową. Dzierżawcą majątku w okresie międzywojennym był Włodzimierz Łysiński majątek liczył 160 ha obszaru. Po II wojnie światowej stał się podstawą PGR.

Bibliografia

• „Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosła i rolnictwa rok 1930”, Annuaire de la Pologne (y compris la V. L. Dantzig), Warszawa 1930, s. 509.
• „Ziemia Włodawska”, numer 12 z 1 VII 1923 roku, s. 7.
• „Lustracja województwa lubelskiego 1565”, Wrocław 1959, s. 62.
• „Dzieje Lubelszczyzny”, tom IV, Warszawa 1986, s. 147
• „Województwo Lubelskie, Słownik Geograficzny 1880-1904”, Lublin 1974, s. 408.
• „Lustracja dóbr królewskich województwa lubelskiego 1661”, Warszawa 1962, s. 36.
• „Skorowidz miejscowości RP opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 IX 1921 roku, woj. lubelskie”. Warszawa 1924. s. 117.