Trzebiechów (powiat zielonogórski)

Trzebiechów (niem. Trebschen), wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Trzebiechów. Położona w pradolinie Odry (Kotlina Kargowska) 40 km na wschód od Zielonej Góry. W latach 1975-1998 należała administracyjnie do województwa zielonogórskiego.

Historia

Istnieje od co najmniej XIII wieku. Od XV do połowy XVIII wieku własność pochodzącej z Czech rycerskiej rodziny von Troschke. Regularne, barokowe rozplanowanie zabudowy zachowane z XVIII wieku, gdy miejscowość otrzymała prawa miejskie (1707).

Punktem centralnym zabudowy jest główna droga (oś północ-południe), tworząca plac w swej środkowej, poszerzonej części. Na jej południowym krańcu znajduje się klasycystyczny kościół parafialny, na północnym zaś — zespół pałacowo-parkowy. Obecny pałac istnieje w swej renesansowej formie od XIX wieku, gdy wieloletnią przebudowę barokowej siedziby zakończył ówczesny właściciel Trzebiechowa — książę Henryk VII von Reuss. Na północ od pałacu rozciąga się istniejący tu od 1670 roku park krajobrazowy, część południową wieńczy reprezentacyjna brama wjazdowa. Obecnie w pałacu mieści się szkoła podstawowa, gimnazjum oraz baza noclegowa. W otoczeniu pałacu znajduje się szereg związanych z nim obiektów, w tym:

• Klasycystyczna oficyna powstała na początku XIX w., w której obecnie mieści się Urząd Gminy oraz Trzebiechowski Ośrodek Kultury
• Ujeżdżalnia koni wraz ze stajniami, w których po II wojnie światowej mieściły się Państwowe Zakłady Zbożowe przejęte przez gminę w 1998 roku na halę sportową wraz z zapleczem
• Park w stylu angielskim założony w XIX wieku na 12 ha. Na jego terenie stwierdzono występowanie ok.300 gatunków roślin naczyniowych, z czego ok. 40 gatunków to drzewa. Wiele z nich to pomniki przyrody, głównie dęby szypułkowe, lipy szerokolistne i drobnolistne oraz buki. Inne występujące tu drzewa to olsze, graby, jesiony, klony, platany, wiązy oraz gatunki obce takie jak cypryśnik błotny, cypryśnik nutkajski, choina kanadyjska, daglezja zielona, modrzew japoński, świerk kłujący, sosna wejmutka, kasztan jadalny, dąb czerwony, klon tatarski, platan klonolistny, magnolia pośrednia.

W XVIII wieku Trzebiechów przeżywał okres świetności, opierając swój rozwój na sukiennictwie istniejącym tu od 2. połowy XVII wieku. (osadnictwo sukienników ze Śląska). Rozwój przemysłu włókienniczego w okolicznych miejscowościach doprowadził jednak do marginalizacji Trzebiechowa, który w 1870 roku utracił prawa miejskie.

Na początku XX wieku zyskał pewną popularność jako miejscowość o charakterze uzdrowiskowym. W roku 1904 z inicjatywy księżnej Marii Aleksandry (żony księcia Henryka VII) powstał tu okazały ośrodek sanatoryjny wraz z parkiem (cały kompleks zajmuje 2,5 ha), przemianowany w 1920 roku na sanatorium przeciwgruźlicze. Po wojnie większość budynków sanatorium utrzymała swe uzdrowiskowe funkcje i zachowała pierwotną architekturę. Obecnie mieści się tu Dom Pomocy Społecznej.

Na początku XXI wieku o Trzebiechowie zrobiło się głośno, gdy odkryto, iż wystrój i wyposażenie wnętrz w budynkach sanatorium zaprojektował jeden z czołowych twórców secesji - Henry van de Velde. Duża część unikatowego wyposażenia (jedyne w Polsce dzieło artysty) zachowała się w stanie niezmienionym do dnia dzisiejszego i jest udostępniana zwiedzającym.

Znane osoby urodzone w Trzebiechowie

• Eleonora Karolina Gasparina Luisa – księżniczka Reuss-Köstritz, królowa Bułgarów jako żona Ferdynanda I
• Krzysztof Pawlak - polski piłkarz i trener.