Laskowa (powiat limanowski)

Laskowa – rozległa wieś w powiecie limanowskim w województwie małopolskim. Jest siedzibą gminy Laskowa. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Jest to miejscowość o charakterze turystyczno-wypoczynkowym położona w Beskidzie Wyspowym. Zajmuje kotlinę rzeki Łososina oraz zbocza okolicznych wzniesień Beskidu Wyspowego: od południowej strony Pasma Łososińskiego, od północnej strony jest to Laskowa Góra i Jastrząbka, od zachodniej Kamionna. Położona jest na wysokości ok. 440-802 m n.p.m.

Przez miejscowość, wzdłuż doliny Łososiny biegnie droga z Łososiny Dolnej do Młynnego. Odległość od Limanowej wynosi 10 km. Przez górną część wsi, nazywaną Laskową Górną biegnie droga wojewódzka nr 965 z Bochni do Limanowej.

Historia

Kalendarium historyczne

• 1402 – pierwsze pisane wzmianki o osadach, będących obecnie osiedlami wchodzącymi w skład wsi.
• 1420 – odsprzedaż części ziem protoplaście rodu Laskowskich przez Klemensa z Kędzierzyc (Kandziorzyc, Kandzierczyc ?)
• 1420-1688 własność Laskowskich
• 1688 – sprowadzenie zakonu Zgromadzenia Księży Misjonarzy Świętego Wincentego �Paulo z Francji za pośrednictwem biskupa krakowskiego Jan Małachowskiego, który ufundował zakonowi siedzibę w tutejszym wówczas nowowybudowanym dworku.
• 1783 – sekularyzacja majątku zakonu (Kasata józefińska) – okresowo funkcjonowała jeszcze sama kaplica dworska do 1908
• 1799 – administrację przejął cyrkuł z Bochni
• styczeń 1945 – wg relacji lokalnych: w dworze stacjonował i planował operację wyzwolenia Krakowa osobiście Iwan Koniew, w miesiąc później mianowany Marszałkiem ZSRR, późniejszy pierwszy dowódca Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego.
• 1945 – parcelacja i nacjonalizacja majątku dworskiego na mocy dekretu o reformie rolnej
• w latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa nowosądeckiego.
• od 1998 należy do województwa małopolskiego

Turystyka

Obiekty zabytkowe i przyrodnicze

• Niedaleko centrum wsi znajduje się drewniany dworek obecnie Michałowskich o bogatej historii: był bowiem początkowo w rękach rodu sędziego sądeckiego (z de Lipie Laskowskich), później w rękach biskupa krakowskiego, a chwilowo w 1945 roku stał się kwaterą samego dowódcy Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego wówczas generała Iwana Koniewa. Budynek jest parterowy, wzniesiony na planie prostokąta, posiada ściany o konstrukcji zrębowej oraz czterospadowy dach łamany w stylu polskim. Wybudowany został przed 1677 r. dla rodu Laskowskich. Wspomina o nim "Inwentarz wsi Dolney Laskowey" z 1687 r. (cytat): ...dwór iest ze wszystkim z iedney strony otyniony. Piekarnie dwie, staynie, stodół dwie, spichlerzów dwa, browar, w którym kocioł dobry do piwa warzenia.... Najcenniejszą częścią dworu jest kaplica z polichromowanym religijnymi motywami i sufitem. W pobliżu dworu spichlerz i murowane stajnie.
• Dwór otacza park z wiekowymi drzewami, z których niektóre uznane zostały pomnikami przyrody.
• W centrum wsi, w pobliżu rzeki Łososina znajduje się murowany kościół w stylu neogotyckim, z początku XX wieku. W jego ołtarzu głównym znajdują się rzeźby "Dwunastu Apostołów" i płaskorzeźby "Duch św." autorstwa Wojciecha Gryniewicza oraz obraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który został tutaj przeniesiony z dawnej kaplicy dworskiej. Boczne ołtarze są dziełem ludowego rzeźbiarza Stanisława Augustyna z sąsiedniej miejscowości Jaworzna.
• Na wieży lokalnego kościoła znajduje się duże stanowisko nietoperzy chronione w ramach programu "Ostoje Nietoperzy Beskidu Wyspowego", Natura 2000.
• W pobliżu rzeki Łososina znajduje się pochodząca z XVII w. drewniana kaplica z posążkiem Św. Jana Nepomucena.
• Pobliskie cmentarze wojenne, echo jednej z największych bitew I wojny światowej – Bitwy pod Limanową:
  • Cmentarz wojenny nr 358 - Laskowa. Spoczywa tu 98 poległych 7-13 grudnia 1914 Austriaków, Niemców, Rosjan i Polaków; na płycie napis w języku niemieckim(cytat): Śmierć nas worała w ziemię, teraz zbierajcie żniwo.
  • cmentarz wojenny nr 359 w Jaworznej (kilkadziesiąt metrów na wschód od granicy Laskowa-Jaworzna tuż przy szczycie Korab) poległych 12 grudnia 1914; 33 żołnierzy austriackich, prowadzi tam czarny czarny szlak z Laskowej.

Infrastruktura turystyczna

• W planach: tuż przy granicy Laskowa-Młynne Rząd od kilkudziesięciu lat planuje stworzenie zbiornika wodnego zaporowego z zapleczem turystycznym i zaprojektowanie elektrowni wodnej (np. wg projektu z 2002-2003 roku).
• Dwa hotele (jeden w dolnej, drugi w górnej części wsi).
• Stacja Narciarska Laskowa-Kamionna z wyciągiem krzesełkowym i 3 wyciągami talerzykowymi,
• Pole kampingowe, namiotowe, korty tenisowe, boiska sportowe.

Szlaki turystyczne – czarny z centrum wsi (320 m n.p.m.), później obok cmentarza wojennego nr 359 w Jaworznej (przy szczycie Korab – 769 m n.p.m.), a dalej na przełęcz pomiędzy dwoma szczytami Sałaszami, gdzie łączy się z niebieskim szlakiem na Jaworz. Czas przejścia do skrzyżowania szlaków 3 godz., z powrotem 1.45 godz., deniwelacja 510 m, – niebieski: Tymbark, następnie Kamionna, północna granica Laskowej z pobliską stacją narciarską i hotelem, Widoma z widokiem na Tatry w małowilgotne dni, Żegocina, – zielony: Łososina Górna, południowa granica Laskowej, następnie niebieskim do Limanowej lub na Sałasz, lub czarnym  do centrum wsi i drugiego hotelu.

Czasy współczesne

• W Laskowej działa rzymskokatolicka parafia Najświętszego Imienia Marii podległa diecezji tarnowskiej.
• W dolnej części wsi znajduje się Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka oraz gimnazjum.
• Produkcja serów (popularny lokalny produkt: "zakąska serowa")
• Tradycyjne przetwórstwo owoców (członek stowarzyszenia Na śliwkowym szlaku).

Urodzeni w Laskowej

• ojciec Józef Joniec – pijar, były prezes stowarzyszenia Parafiada, zginął w katastrofie polskiego samolotu rządowego w Smoleńsku.