Jastrząb (powiat szydłowiecki)

Jastrząb – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim, w gminie Jastrząb. W latach 1422-1869 miasto.

Do 1954 roku siedziba gminy Rogów. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Jastrząb.

Nazwa

Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od biskupa krakowskiego Wojciecha Jastrzębca, który założył miejscowość. O pochodzeniu nazwy opowiada również legenda "O wójcie i Jastrzębiu".

Geografia

Jastrząb położony jest w południowej części województwa mazowieckiego, w powiecie szydłowieckim. Miejscowość jest siedzibą gminy wiejskiej Jastrząb. Historycznie miejscowość przynależy do Małopolski, ziemi sandomierskiej.

Historia

Według Jana Długosza, Jastrząb został założony przez biskupa krakowskiego Wojciecha Jastrzębca w 1422 roku. Od założyciela osada otrzymała nazwę oraz herb. Jastrząb zlokalizowany został w pobliżu Gąsaw oraz traktu z Iłży do Skrzynna.

Prawo lokacyjne dał miastu 30 września 1427 roku następca biskupa Jastrzębca kardynał Zbigniew Oleśnicki. Miasto ulokowane zostało na prawie magdeburskim. Przywileje mieszkańców potwierdzane były wielokrotnie przez Władysława Jagiełłę (1427), Zygmunta Starego (1525), Zygmunta Augusta (1548 i 1549), Stefana Batorego (1578), Jana Sobieskiego (1683) oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Zabytki

• Kościół parafialny pw św. Jana Chrzciciela w Jastrzębiu.
• Pozostałości zamku, wzniesionego około 1426 roku przez biskupa Wojciecha Jastrzębca dla swoich bratanków. Trwale zrujnowany podczas wojen szwedzkich.

Zobacz też

• Jastrząb, Jastrząbka, Jastrząbka Młoda