Królik Polski

Królik Polski – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Wieś lokowana przez księcia Władysława Opolczyka pod nazwą Johane, Hanzloni dicto Ion.., que debet nuncupari Johane (1389). Crolicow 1426, Krolika 1599, Krolik 1635. Nazywała się też Królikowa. Dopiero w XVII w. przybrała obecne brzmienie. Być może nazwa pochodzi od staropolskiego królik, mały król namiestnik królewski zarządzający pewnym terytorium, lub od niem nazwiska Kroll.

W 1386 roku wieś wraz z całym tzw. kluczem jaśliskim (Jaśliska, Zyndranowa, Jasionka, Lubatowa) stała się własnością Zyndrama z Maszkowic w wyniku darowizny królewskiej Władysława Jagiełły. Zyndram z Maszkowic w 1386 roku założył wieś Johanne – dziś Królik Polski.

Zyndram z Maszkowic - miecznik krakowski, podarował w 1389 roku Janowi Gandzlowi las między Jaśliskami a Desznem dla założenia osady na prawie magdeburskim. Nowa wieś nazwana została Królikowa, później Królik W 1434 roku właściciel Andrzej z Łubna (puszkarz królewski – wójt Jaślisk) na polecenie Władysława Jagiełły sprzedał wieś biskupowi przemyskiemu Januszowi z Lubienia, który wykupił wójtostwo w Brzozowie.

Parafia powstała tu w 1460 roku dzięki biskupowi przemyskiemu Mikołajowi z Błażejowa. W XV w. istniał tu dwór biskupi. Najazdu na ten dwór dokonał pod namową Katarzyny Gorajskiej Sienieńskiej Piotr Czarnocki. W 1624 roku najazd tatarski zniszczył miejscowość. W 1647 r. wybudowano tu kościół i zakrystię, a po spaleniu, w połowie XVIII w., wybudowano nową drewnianą świątynię. Podczas potopu miejscowość w 1657 r. zniszczona przez Jerzego II Rakoczego i w 1677 r. przez karpackich opryszków tołhajów.

W latach 1768-1772 tereny te były objęte walkami konfederatów barskich.

W 1847 roku panowała tu epidemia cholery.

W roku 1898 wieś liczyła 715 osób oraz 124 domy, powierzchnia wsi wynosiła 11,40 km².

Do 1914 roku wieś należy do starostwa sanockiego, w powiecie sądowym Rymanów.

W czasie I wojny światowej w 1915 r. doszło tu do zaciętej bitwy między Rosjanami a Austriakami.

Działały tu Drużyny Bartoszowe przyczyniające się do odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku. We wsi mieszka ludność w przewadze polska.

W czasie II wojny światowej:

9 września 1939 r. wkraczający Wehrmacht rozstrzelał tu 4 mężczyzn. W listopadzie 1942 r. policja niemiecka i SS rozstrzelała 3 Polaków i 6 Ukraińców podejrzanych o działalność w ruchu oporu.

12 grudnia 1942 roku w czasie pacyfikacji wsi Niemcy zamordowali 9 mieszkańców wioski, a wielu aresztowano i wywieziono do obozów. U podnóża kościoła znajduje się pomnik ku czci pomordowanych.

Tu także rozstrzelano 12 partyzantów, których w miejscowej szkole hitlerowcy skatowali, a później zamordowali.

W lesie w zbiorowej mogile leży około 100 pomordowanych.

W czasie walk w II wojnie światowej częściowo został zniszczony kościół.

Zabytki

• Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP i św. Wacława – wybudowany w 1754 roku, z fundacji Wacława Hieronima Sierakowskiego, biskupa przemyskiego, na miejscu wcześniejszego w parafii powstałej w 1460 roku. W okresie reformacji starosta sanocki Zbigniew Sienieński, zamienił kościół w zbór helwecki następnie ariański, za co został wyklęty przez bp. przemyskiego. Pozostawiono zachowaną, murowaną zakrystię z XVII wieku i wykorzystano zapewne część budulca starej świątyni. Uszkodzony w trakcie działań wojennych w 1944 roku, restaurowany w 1950 roku i w latach 60. XX wieku. Znajduje się w nim barokowy ołtarz z 1771 roku a na nim cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, namalowany przez Piotra Burntowicza z Brzozowa z umieszczoną datą 1636.
• Pozostałości fortyfikacji z XVII wieku w okolicach kościoła.
• Pomnik ku czci zamordowanych przez Niemców mieszkańców wsi.
• Kapliczka z 1794 roku z okresu powstania kościuszkowskiego, w którym walczyli okoliczni chłopi pod Racławicami.
• Kapliczka z 1894 roku.
• Kapliczka z przełomu XIX i XX wieku – schronienie dla podróżnych.

Zobacz też

• Portal mieszkańców wsi Królik Polski www.krolikpolski.com
• Królik Wołoski