Kaszyce

Kaszyce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Orły.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Kaszyce położone są na skraju Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Przemysko-Dynowskiego, na terenie falistym i bezleśnym. Usytuowane około 17 km na północ od Przemyśla, 7 km na południowy zachód od Radymna i 15 km na południowy wschód od Jarosławia.

Historia

Kaszyce to wieś, której pochodzenie i nazwa związane są prawdopodobnie ze Spytkiem, właścicielem Pantalowic i wioski o nazwie Cassicze. Informacja pisemna na ten temat pochodzi z 1397 r. Metryka Kaszyc istnieje od 24 czerwca 1397 r. Za oficjalna datę powstania uznaje się 1437 r.

Pomimo iż Kaszyce oddalone są od głównych szlaków, nie omijały ich jednak zniszczenia dokonywane przez wojska nieprzyjacielskie, napadające na Polskę. Kaszyce są jakby historycznym odbiciem losów Polski i zniszczeń dokonywanych przez Tatarów, Szwedów, Austriaków, Rosjan oraz przede wszystkim Niemców.

W 1914 r. ogarnięcie całej Europy wojną, dało Polakom szansę na odzyskanie utraconej przed ponad 100 laty niepodległości. Wśród Polaków, którzy zobaczyli szansę na odzyskanie niepodległości byli także Kaszyczanie. Żyli oni w ubogiej Galicji, pod administracja austriacką, mimo to byli w swoich domach wychowywani w kulturze i patriotyzmie polskim. Przykładem tych patriotycznych postaw byli młodzi Kaszyczanie, którzy w 1914 r. wstąpili do Legionu Zachodnio-Galicyjskiego i wzięli udział w walce o niepodległość.

Po odzyskani niepodległości w II Rzeczypospolitej Kaszyce należały do gminy Chłopice, powiat Jarosław, województwo Lwów. W tym czasie Kaszyce był zamieszkane głównie przez Polaków (240 gospodarstw polskich, 9 gospodarstw polsko-ukraińskich, 2 gospodarstwa żydowskie i 1 gospodarstwo polsko-ruskie) wyznania rzymsko-katolickiego. Kaszyce były otoczone wioskami, w których zdecydowanie przeważali Ukraińcy (Zamiechów, Olszynka, Trójczyce, Dobkowice, oraz częściowo Kosienice i Ciemięrzowice)*. W 20-leciu międzywojennym ważną rolę w odbudowie Kaszyc pełnił ks. Jan Świdnicki, związany z Kaszycami od 1910 r. 36 lat (1911–1947) pracował jako proboszcz parafii, należącej wówczas do dekanatu Pruchnik i diecezji Przemyskiej. Był on propagatorem rozwoju ruchu spółdzielczego, w ramach którego w Kaszycach powstała „Kasa Stefczyka”, a w 1925 r. zaczęła działać „Spółdzielnia mleczarska” usytuowana w pomieszczeniach plebanii. Ks. Jan Świdnicki miał także swój udział w odbudowie szkoły. Efektem jego działań było także odnowienie kościoła i plebanii, wyposażenie ich w sprzęt i oprzyrządowanie liturgiczne oraz rozpoczęcie funkcjonowania biblioteki parafialnej. W roku 1923 wraz z parafianami zakupił figurkę Matki Boskiej, która stoi do dnia dzisiejszego przed szkołą. W okresie międzywojennym postawy patriotyczne i umiejętności żołnierskie młodych Kaszyczan kształtowały swoją działalnością organizacje „Orlęta” i „Strzelec”. Gdy 30 sierpnia 1939 r. ogłoszona, jak to się później okazało spóźnioną, „powszechną mobilizację” wielu mieszkańców Kaszyc udało się do jednostek wojskowych min. do Jarosławia i Radymna. O napaści Niemiec na Polskę mieszkańcy Kaszyc przekonali się już 1 września, kiedy niemiecki bombowce zbombardowały Kosienice i Chłopice. Pierwsi niemieccy żołnierze weszli do Kaszyc 10 września, był to korpus pancerny gen. Kleista. Po klęsce wrześniowej Kaszyce trafiły pod okupację niemiecką. W czasie II wojny światowej mieszkańcy Kaszyc byli często prześladowani zarówno przez Niemców jak i Ukraińców.

7 marca 1943 r. wydarzyła się największa tragedia w historii wioski. Niemcy, prawdopodobnie wraz z Ukraińcami (na co wskazują ustalenia śledztwa IPN z 2005 o osobach przeprowadzających pacyfikację posługujących się m.in. językiem ukraińskim) przeprowadzili pacyfikację miejscowości. Dowódcą akcji, podczas której zamordowano około 130 mieszkańców Kaszyc był Franz Schmidt, uznawany za największego zbrodniarza hitlerowskiego Polski południowo-wschodniej.

W Kaszycach urodził się:

• Czesław Mączyński(1881-1935) - Komendant Obrony Lwowa w listopadzie 1918 r., komendant MOAO w 1920 r., pułkownik WP, poseł na Sejm. Pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa.

W miejscowości znajduje się Szkoła Podstawowa im.Czesława Mączyńskiego, kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, biblioteka, sklepy spożywczo przemysłowe.Wieś posiada również OSP oraz drużynę piłkarską "Biało Czerwoni Kaszyce".

Źródło: J. E. Wielgosz "Kaszyce 7 marca 1943 r."