Kuraszewo (gmina Czyże)

Kuraszewo (białorus. Курашова) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Czyże.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Łoknica, dopływ Narwi.

Historia

Wieś została założona przed 1570 rokiem. W 1775 roku było w niej 68 domów i zamieszkiwało ją 298 mieszkańców. W 1868 roku, na lokalnym cmentarzu wybudowana została cerkiew prawosławna pw. św. Antoniego Pieczerskiego. W 1897 roku została utworzona osobna parafia, natomiast rok później świątynia została rozbudowana. W trakcie I wojny światowej, w 1914 roku część mieszkańców udała się na bieżeństwo uciekając przed zbliżjącymi się wojskami niemieckimi, które po zajęciu tych terenów pozostały tutaj do 1918 roku, do momentu odrodzenia Polski. W 1927 roku spłonęła część zachodnia wsi z 42 zabudowaniami. W tym też roku budynek cerkwi został przekazany neounitom, który jednak powrócił w ręce prawosławnych po wygranej rozprawie w polskim sądzie w 1932 roku. Na początku lat 30 XX wieku powstała we wsi Ochotnicza Straż Pożarna z 10 strażakami, którzy otrzymali stosowne wyposażenie z pompą strażacką. Przed 1939 rokiem w pobliżu wsi znajdował się dworek w miejscu określanym jako Pańskie. W 1936 roku we wsi powstały dwa wiatraki. We wrześniu 1939 roku rozpoczęła się okupacja radziecka, a w czerwcu 1941 roku niemiecka. Podczas okupacji niemieckiej cerkiew została wyremontowana oraz dobudowano dzwonnicę. W tym też czasie około 50 mężczyzn ze wsi zostało zwabionych albo wywiezionych do niewolniczej pracy do Niemiec.

Sołtysem we wsi od 1946 do 1971 roku był Andrzej Sielewoniuk. W 1947 roku otworzono sklep spożywczo-przemysłowy „Samopomocy Chłopskiej”. W 1951 roku założono Spółdzielnię Produkcyjną. W 1954 r. wieś stała się siedzibą urzędu gminy. W latach 1960-1961 zbudowany został nowy sklep. W 1963 roku wybudowano zlewnię mleka. Kółko Rolnicze zostało założone we wsi w 1962 roku. W 1963 roku powstało Koło Gospodyń Wiejskich. W 1967 doprowadzono elektryczność do gospodarstw. W 1971 roku uruchomiono pierwsze połączenie autobusowe do Hajnówki. W 1977 roku Kuraszewo zostało gospodarzem dożynek gminnych i założono zespół folklorystyczny. W 1984 roku RSW „Ruch” w Bielsku Podlaskim otworzył we wsi placówkę określaną przez mieszkańców jako klub, w którym odbywały się liczne chrzciny i zabawy.

Badania archeologiczne

Pierwsze prace archeologiczne w pobliżu wsi prowadził w 1932 roku prof. Zdzisław Rajewski. W latach 1960-61 przeprowadzono po kierunkiem Jana Jaskanisa badania archeologiczne dwóch kurhanów typu rostołckiego położonych na wschód od wsi w pobliżu prawego brzegu rzeki Kuraszanki w miejscu zwanym Zamczysko. Kurhany pierwotnie były obłożone płaszczem kamiennym, a w ich wnętrzu odnaleziono kamienne jądro z otoczaków z pierwotnym grobem i późniejszymi grobami szkieletowymi i ręcznie lepioną ceramikę. Pierwotnie kurhany miały średnicę do ok. 30 m. i do 3 metrów wysokości. Podobne kurhany odkryto między innymi w Rostołtach, Jasionowej Dolinie i Kutowej.

W niedalekiej odległości na wschód od Kuraszewa znajduje się także kilka cmentarzysk mazowieckich z końca XI-XII wieku z płaskimi grobami z charakterystycznymi kamiennymi obudowami, wewnątrz których umieszczano pochówki ciałopalne. Jedno z takich cmentarzysk znajduje się na południe od powstałej w 1942 roku niewielkiej cerkiewki pw. Świętych Braci Machabeuszów (na granicy z Ladami).

Architektura

Zabytki

• parafialna cerkiew prawosławna pw. św. Antoniego Pieczerskiego z 1868 roku, nr rej.:A-104 z 15.05.1998
• cmentarz prawosławny z drugiej połowy XIX wieku, nr rej.:A-104 z 15.05.1998 .