Grądy-Woniecko

Grądy-Woniecko – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim, w gminie Rutki.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii Miłosierdzia Bożego. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Zambrów.

Nazwa miejscowości pochodzi ze zlepku nazw miejscowości Grądy i kolonii Woniecko, położonej nad rzeką Narew.

W latach 20-lecia międzywojennego główna część wsi znajdowała się w miejscu obecnie istniejącej remizy strażackiej i rozciągała się od budynku kotłowni po ogródki działkowe. Głównym zajęciem ludności w tym czasie była uprawa ziemi, pasterstwo bydła oraz eksploatacja pokładów torfu na opał.

W roku 1958 podjęto decyzję o zlokalizowaniu w Grądach Państwowego Przedsiębiorstwa Gospodarki Rolnej (PPGR) „Wizna” wcielając w jego obszar ponad półtora tysiąca hektarów okolicznych łąk i pastwisk jak również nieużytki bagienne. W większości były to ziemie należące niegdyś do rolników z okolicznych miejscowości, odebrane im na mocy reformy rolnej. Ze względu na podmokłe torfowiska i bagna duży odsetek tych ziem nie był użytkowany rolniczo wcale lub tylko sporadycznie.

Na początku lat 60. melioracja i regulacja stosunków wodnych w tym rejonie umożliwiła szersze wykorzystanie rolnicze tych ziem. Pierwotna lokalizacja PGR przewidziana była bezpośrednio w okolicach Wizny, jednak ze względu na sprzeciw okolicznych rolników i ich przywiązanie do ziemi, odstąpiono od tego planu na rzecz Grądów.

Po upadku PRL-u na początku lat 90 miejscowość podzieliła losy innych PGR-ów miejscowość znajdowała się w stanie postępującego rozpadu. W 1996 roku został powołany w Grądach zakład karny o złagodzonym rygorze, którego oficjalne otwarcie miało miejsce w 1999 r. W 2008 r. przewiduje się rozbudowę istniejącego zakładu penitencjarnego (zaadaptowanego z byłego hotelu robotniczego) o jeszcze jeden oddział.

W pobliżu miejscowości znajdują się tereny archeologiczne oraz miejsca historyczne. Na wydmach nad rzeką Narew zlokalizowany jest bezcenny obszar (według klasyfikacji stosowanej do lat 70. XX w. był klasy zerowej), na którym odkryto narzędzia z epoki mezolitu stanowiące dowód istnienia tu osady z czasów kultury łużyckiej. Tuż za Grądami, jadąc w stronę Wizny w miejscu potocznie zwanym „Kościółkiem”, znajduje się zbiorowa anonimowa mogiła powstańców styczniowych upamiętniona przez proboszcza miejscowej parafii krzyżem.