Sorkwity

Sorkwity (niem. Sorquitten) – wieś mazurska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity przy drodze krajowej nr i linii kolejowej Olsztyn-Czerwonka-Mrągowo-Ełk. Nad Jeziorem Lampackim znajduje się stanica wodna na szlaku wodnym rzeki Krutyni.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Sorkwity.

Historia

Wieś Sorkwity położona między jeziorami: Gielądzkim i Lampackim została założona w 1379 roku przez Wielkiego Mistrza Krzyżackiego Winricha von Kniprode.

Od 1451 roku majątek (2250 ha) stał się własnością Jana z Krenit Przebędowskiego, który w 1469 roku odsprzedał go Jerzemu von Schlibenowi. W posiadaniu Schliebenów majątek pozostał przez 130 lat i w 1599 roku kupił go Zygmunt von Egoffstein, którego potomkowie władali nim do 1693 roku. W latach 1693 - 1750 Sorkwity były w posiadaniu rodu von der Groeben, a od 1750 zarządzał nimi polski ród Bronikowskich. W 1804 roku majątek zakupiła magnacka rodzina von Mirbach, która zamieszkiwała tu do II wojny światowej. W rękach tej rodziny rozrósł się on do ogromnych rozmiarów obejmujących w 1904 roku 5770 ha. Od 1921 majątek przeszedł w ręce rodu Paleske.

Zabytki

• Pałac, neogotycki, w zabytkowym parku nad jeziorem Lampackim. Zbudowany w latach 1850-1856 przez rodzinę von Mirbach na miejscu wcześniejszej rezydencji Jana Zygmunta Bronikowskiego (rezydencja z 1788). Pałac w 1914 r. spłonął, odbudowany w latach dwudziestych XX w. W pałacu mieści się dom wczasowy.
• Kościół Ewangelicki, wzmiankowany w 1470 r., obecny z 1689 r., przebudowany w latach 1750-1777, wieża z 1701-1702 zwieńczona chorągiewką z herbem Bronikowskich i datą 1777. Ołtarz główny późnorenesansowy (1642), ambona barokowa (1701) wykonana przez Izaaka Rigę z Królewca. Późnorenesansowa loża patronacka (ok. 1615), w kartuszach herby rodzin von Schlieben i von Groeben. Przed ołtarzem wisząca barokowa chrzcielnica rzeźba anioła.
• Obelisk upamiętniający urodzonego w Sorkwitach Jana Fryderyka Goerke (1750-1822), twórcę służby zdrowia w armii pruskiej i jej generalnego lekarza. Obelisk znajduje sie obok kościoła.
• Pastorówka z końca XIX w. (przy kościele)
• Zabytkowy cmentarz
• Most kolejowy, zabytek techniki z końca XIX w., nad strugą łączącym jeziora.

Zobacz też

• Maradki
• Nibork
• Stary Gieląd

Bibliografia

• Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok