Rudka (województwo warmińsko-mazurskie)

Rudka (dawniej Hammerudau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.

Rudka jest wsią dość dużą, w 2004 r. miała 579 mieszkańców. W miejscowości jest m.in. szkoła podstawowa. Dojazd do Rudki przebiega utwardzoną drogą na południowy wschód od Szczytna, od granic miasta jest ok. 2,5 km. Rudka jest najdalszą wsią, do której dojeżdża jedna z linii komunikacji miejskiej Szczytna. Jeżdżą też tam autobusy podmiejskie. Wieś posiada własny cmentarz. Na przełomie maja i czerwca we wsi organizowany jest festyn rodzinny.

Historia

Znaleziona na terenie wsi siekierka z brązu z szerokim półkolistym ostrzem może świadczyć o obecności ludzkiej w okolicach Rudki już w epoce brązu. Prawdopodobnie pierwsi mieszkańcy osady zajmowali się wypalaniem węgla drzewnego. Pod konie XIV w. zwrócono uwagę na znajdujące się w okoliy Rudki pokłady rudy darniowej. Postanowiono uruchomic kużnię hutniczą. Pierwszy raz słyszymy o niej w 1387 r., była zaczątkiem wsi, kazał ją założyc Zakon Krzyżacki. według rejestru z 1466 r. kuźnica w Rudce dostarczała rocznie dla komtura elbląskiego, tytułem daniny czynszowej 12 funtów okrętowych żelaza(ok. 2,5 tony). W 1634 roku kuźnica spłonęła, a na jej miejscu powstał młyn wodny i tartak. W rejestrze szczycieńskiego kościoła zapisano, że Rudka jest wsią ziemańską z 14 włókami. Natomiast w 1741 roku otrzymała zapis na 7 włók na prawie chełmińskimi i była odtąd wsią czynszową. W 1782 r. liczyła 9 dymów. W 1858 r. już 21 dymów i ponad 12 włók. w 1939 r. liczyła 343 mieszkańców. W czasie II wojny światowej na terenie Rudki przebywali robotnicy przymusowi. W styczniu 1945 r. po ataku Armii Czerwonej na Prusy Wschodnie, wielu mieszkańców ewakuowało się, część pozostała. Po przejściu frontu zaczęła napływać tu ludność z Mazowsza. Rozpoczęła działalność polska szkoła. Pierwszym sołtysem wsi był Kazimierz Kachel. w latach sześćdziesiątych działało kółko rolnicze. Od 1972 Rudka uzyskała połączenie PKS ze Szczytnem. Przez wiele lat dumą Rudki był Wiejski Dom Kultury. W latach osiemdziesiątych zawiązała się Solidarność Rolników Indywidualnych. Wieś wyposażona jest w sieć gazową i wodno-kanalizacyjną. W ostatnich latach dużą popularnością cieszyły się majówki organizowane (przełom maja i czerwca) przez radę sołecką przy dużym wsparciu miejscowej szkoły.

Zabytki

• Budownictwo drewniane, chałup typu nr 14, 19, 22, 35, 38, 47
• Murowana szkoła z 1913 r., później powiększona i rozbudowana o aulę.

Bibliografia

• Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix" s.c., 1998, 171 str., ISBN 83-87031-13-5

Zobacz też: Rudka