Gmina Sędziszów

Gmina Sędziszów – gmina miejsko-wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie kieleckim.

Siedziba gminy to Sędziszów.

Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 13 228 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Sędziszów ma obszar 145,71 km², w tym:

• użytki rolne: 76%
• użytki leśne: 15%

Gmina stanowi 11,59% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Położenie

• Południowo-zachodnia część województwa świętokrzyskiego
• Południowo-zachodnia część powiatu jędrzejowskiego
• W obrębie Niecki Miechowskiej
• Subregiony: Płaskowyż Jędrzejowski i Garb Wodzisławski oraz Wyżyna Miechowska

Sołectwa wchodzące w skład gminy

Aleksandrów, Białowieża, Boleścice, Borszowice, Bugaj, Krzelów, Czekaj, Czepiec, Gniewięcin, Grązów, Jeżów, Klimontów, Klimontówek, Krzcięcice, Łowinia, Marianów, Mierzyn, Mstyczów, Pawłowice, Piła, Piołunka, Podsadek, Przełaj Czepiecki, Słaboszowice, Sosnowiec, Swaryszów, Szałas, Tarnawa, Wojciechowice, Zagaje, Zielonki

Zabytki

Relikty średniowiecznego grodziska

Badania archeologiczne prowadzano w 1904 r. i w latach 60. XX w. Prace wykopaliskowe z 1980 r. doprowadziły do odkrycia grotów bełtów, gwoździ, fragmentów ceramiki, oraz zwierzęcych kości.

Grodzisko leży na skraju podmokłej doliny potoku Lipka, współcześnie jest to północna część wsi Piła. Pozostałości grodziska, pochodzącego z 2 połowy XIII w., to kopiec ziemny o średnicy 30 m i wysokości 8 m oraz nasyp otaczający resztki fosy. Na szczycie odkryto pozostałości drewnianej budowli.

Sędziszów

• Barokowy kościół parafialny pw. Świętego Piotra i Pawła, wzniesiony w latach 1771-1786
• Był Dworek z XIX w. – oficyna z czasów rodu Dembińskich, część ogrodzenia dworskiego, park, oraz spichlerz i czworak. W miejsce dworku powstał Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (ZOL) "Caritas Kielce". Pozostałości ogrodzenia rozebrano.
• Przydrożna kapliczka – figura Chrystusa z 1650 r.
• Osiedle Drewniane – budynki dla pracowników kolei wybudowane przez Niemców.
• Ulica Kolejowa – zabudowa poniemiecka, stylizowana na styl tyrolski.

Krzcięcice

• Murowany dwór (wraz z pozostałościami ogrodzenia) z połowy XIX w. Będący w własnością Wandy Zadeckiej.
• Kościół św. Prokopa wzniesiony w latach 1531-1542. Restaurowany w 1880 r.
• Dzwonnica drewniana z XVIII w.
• Drewniany młyn wodny z 1892 r. (obecnie nieczynny).

Krzelów

• Dwór z XIX w., zbudowany z wykorzystaniem części dworu z XVIII w., przebudowany w 1889 r. i remontowany w 1974 r. Aktualnie poddany gruntownemu odrestaurowaniu przez właściciela.
• Zespół budynków folwarcznych w Krzelowie
  • murowana rządcówka z końca XIX w.
  • murowana kancelaria z 1935 r.
  • murowany dom zootechnika z 1935 r.
  • murowana stajnia i wozownia z końca XIX w.
  • murowana obora z ok. 1935 r.
  • murowana owczarnia z początku XIX w.
  • stodoła murowano-drewniana z połowy XIX w.
  • spichlerz z 1850 r.
• Oficyna dworu w Krzelowie z galeriami
  • Oficyna wschodnia (dawniej kuchnia) wzniesiona przed 1831 r. i przebudowana gruntownie w 1934 r., remontowana w 1974 r.
  • Oficyna zachodnia z 1934 r. z dwiema galeriami
• Ogrodzenie z bramkami z XIX w.

Łowinia

Murowany dwór z XIX w.

Mstyczów

• Zespół kościoła parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (ok. 1908)
  • kościół murowany
  • ogrodzenie murowano-żelbetowe
• Pozostałości zespołu dworskiego z XIX w.
• Murowany zespół dworskiej cegielni Janinów (ok. 1908)
  • cegielnia
  • dom rządcy (obecnie dom nr 107)
  • młyn zbożowy
  • skład na glinę
  • stajnia

Pawłowice

• Zespół dworski
  • Murowany pałac z końca XIX w. (obecnie Szkoła Podstawowa)
  • Murowana kuchnia z XVIII w. (obecnie Klub Sportowy Olimpia)
  • Pozostałości murowanego ogrodzenia z XIX w.
  • Park z XIX w. (ok. 1900)
  • Drewniany dom (ok. 1880)

Tarnawa

• Murowany Kościół św. Marcina z XIX w. (ok. 1856)
• Murowana kaplica z 1856 r.
• Pozostałości ogrodzenia, murowano-żelbetowego z II poł. XIX w.
• Murowana plebania z II poł. XIX w.

Oświata

Przedszkola

Przedszkole Samorządowe Nr 1 w Sędziszowie

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Sędziszowie
• Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Św. Floriana w Sędziszowie
• Szkoła Podstawowa w Pawłowicach
• Szkoła Podstawowa w Krzcięcicach
• Szkoła Podstawowa w Tarnawie
• Szkoła Podstawowa w Boleścicach
• Szkoła Podstawowa w Sosnowcu
• Szkoła Podstawowa w Mstyczowie
• Szkoła Podstawowa w Klimontowie
• Szkoła Podstawowa w Zielonkach

Gimnazja

• Gimnazjum w Sędziszowie
• Gimnazjum w Boleścicach

Szkoły średnie

• Liceum Ogólnokształcące w Sędziszowie
• Zespół Szkół Zawodowych w Sędziszowie
• Zespół Szkół Rolniczych w Krzelowie
• Technikum Ochrony Środowiska w Krzelowie
• Technikum Żywieniowe w Krzelowie

Parafie

• Parafia pw. św. Świętego Piotra i Pawła w Sędziszowie
• Parafia pw. św. Brata Alberta w Sędziszowie
• Parafia pw. św. Prokopa w Krzcięcicach
• Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Mstyczowie
• Parafia pw. św. Marcina w Tarnawie

Sąsiednie gminy

Jędrzejów, Kozłów, Nagłowice, Słupia, Wodzisław, Żarnowiec