Goszcz

Goszcz (niem. Goschütz) – duża wieś (1638-1742 miasto) położona w gminie Twardogóra na wysokości 150 m n.p.m., w powiecie oleśnickim, województwo dolnośląskie. Położona ok. 50 km na północny wschód od Wrocławia i ok. 40 km na południowy zachód od Ostrowa Wielkopolskiego.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Historia

Najstarsze ślady człowieka na terenie dzisiejszego Goszcza pochodzą z neolitu. Dowodem na to są trzy toporki pochodzące z tego okresu znalezione w Goszczu i niedaleko Goszcza.

Pierwsze zapisy o Goszczu - jako części dóbr biskupstwa wrocławskiego - pochodzą z bulli papieża Hadriana IV z 1156. Dobra goszczańskie były własnością Kościoła do XVI w., następnie stały się dobrami książęcymi. W 1686 Goszcz (zwany w tym czasie Gościec) otrzymał nawet prawa miejskie i herb. Był państwem stanowym.

W 1945 miejscowość włączono do Polski. Jej dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec.

Zabytki

• Pałac von Reichenbachów - Pierwszy pałac w Goszczu wybudowano 1730-1740 na miejscu XII-wiecznego zamku. Strawił go jednak ogromny pożar w 1749. W okresie 1749-1755 powstał nowy pałac wg projektu śląskiego architekta epoki baroku, Karla Martina Frantza. Całość zespołu dworsko-pałacowego zgrupowano wkoło prostokątnego dziedzińca, którego oś główną stanowił budynek pałacu. Prowadziły do niego trzy bramy wjazdowe. Do stycznia 1945 r. obiekt ten należał do rodziny Reichenbachów, potem zajęły go wojska radzieckie, a następnie oddano go w zarząd miejscowej administracji. W wigilię Bożego Narodzenia 1947 wybuchł pożar w pałacu. Pomimo akcji jednostek straży pożarnej pałac doszczętnie spłonął i nigdy nie został odbudowany.
• Kościół ewangelicki - Murowany kościół ewangelicki wzniesiony w XVIII w. na planie prostokąta z wieżą od zachodu. Opuszczony po 1945, znajduje się w złym stanie technicznym.
• Kościół parafialny - Barokowy kościół katolicki, wzniesiony w 1778 w północnej części Goszcza, na miejscu kościoła romańskiego z XIII w. Ołtarz główny i dwa ołtarze boczne wykonane są z polichromowanego drewna w późnym baroku. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Ma­donny z Dzieciątkiem. W kruchcie kościoła można podziwiać Pietę z przełomu XVIII i XIX w. W stronie południowej i wschodniej świątynia posiada piękne witraże.

Ciekawostki

Jan Jakub Kolski w latach 90. XX wieku kręcił w Goszczu swój film Jańcio Wodnik.

Zobacz też

• Goszcza

Bibliografia

• Katalog zabytków sztuki w Polsce, Seria Nowa (tom IV, zeszyt 3), Województwo wrocławskie (pod red. Jakuba Pokory i Mieczysława Zlata, opracowanie autorskie – Jan Wrabec); Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1997, ISBN 83-85938-07-9, str. 24-35