Smolec

Smolec (do 1945 niem. Schmolz, 1945-47 Smolice Śląskie) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie.

W latach 1945-54 siedziba gminy Smolec. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

We wsi ruiny zamku zbudowanego na wyspie w połowie XVI w. w stylu renesansowym i dwukrotnie przebudowanego w XVIII i XIX w. Zniszczony w 1945.

Historia

Najważniejsze wydarzenia historyczne

• 1323 - Pierwsza historyczna notka dotycząca miejscowości Smolec (Smolcz).
• 1330 - Smolec jest wspomniany w zapiskach historycznych jako lesista i bagnista okolica.
• 1357 - Najwcześniejsza informacja dotycząca Smolca. W dokumencie z tego roku wymieniany jest Jescho ze Smolca (Jescho de Smolcz), właściciel trzech "włók" ziemi będącą jego posiadłością rodową.
• 1358 - W Wielkim Smolcu (Gross Schmolz) jest notowanych 6 zagród wiejskich, w Małym Smolcu (Klein Schmolz) jeden majątek rycerski i trzy gospodarstwa chłopskie.
• 1373 - Posiadłości smoleckie przechodzą na własność w ręce spadkobierców Jescho de Smolcz.
• 1420 - Niklas Gotke, kolejny właściciel majątku sprzedał swoje dobra (Smolec Mały) wrocławskim mieszczanom Patencilasowi i Ginterowi Richterom.
• 1461 - Dwukrotnie wymieniany jest Nikolaus Paschkiewicz proboszcz ze Smolca.
• 1476 - Zbudowano tamę, groblę, rów i stawy do odwodnienia bagnistej okolicy.
• 1523 - Właścicielami majątku stają się hrabiowie von Saurma-Uthmannsche.
• 1616 - W tym roku dziedzicem Smolca (Małego i Dużego) został Gotfryd von Utman.
• 1648 - Smolec otrzymuje izbę szkolną.
• 1795 - Dobra Smolca nabywa zamożny oficer major Freiherr von Pfeil.
• 1817 - Została wybudowana nowa szkoła ewangelicka, a w roku 1840 dobudowano zabudowania gospodarcze.
• 1830 - Hrabia Karl Ludwig von Konigsdorf zakupił grunty Smolca wraz ze wszystkimi dobrami.
• 1834 - Radca handlowy, baron Carl Gideon Gotthard von Wallenberg-Pachaly zakupił majątek ziemski wraz dworem nawodnym w Smolcu za sumę 116 500 talarów niemieckich, tym samym stając się właścicielem większości gruntów.
• 1834 - Otwarcie Freiburskiej Kolei Żelaznej. 15.10.1834 uroczyste otwarcie przystanku kolejowego w Smolcu.
• 1834 - Oficjalnym dekretem wszyscy ogrodnicy i rolnicy zostali zwolnieni z dziedzicznego poddaństwa, co pozwoliło im nabywać własności ziemskie.
• 1835 - Liczba mieszkańców wynosi 432 osoby.
• 1840 - Budowa pierwszej Szkoły Ewangelickiej.
• 1850 - Budowa cukrowni w Smolcu, budowę zatrzymano a cukrownię rozebrano całkowicie w roku 1931.
• 1855 - Założono w Smolcu "Towarzystwo Odwadniające" (zakład melioracyjny). Rozpoczęło się osuszanie ziem pod uprawy rolne.
• 1862 - Baron von Wallenberg podarował gminie cmentarz, który uroczyście został poświęcony 14 czerwca 1863 roku.
• 1862 - Budowa fabryki superfosfatu w Smolcu, w roku 1903 została ona połączona z wybudowaną wcześniej fabryką porcelany, po I wojnie została zatrzymana w swej działalności.
• 1866 - Na Dolnym Śląsku wybuchła epidemia cholery.
• 1879 - Z powodu wzrastającej liczby ludności zaistniała potrzeba wybudowania kolejnego budynku szkolnego.
• 1890 - Liczba mieszkańców Smolca wzrasta do 1097 osób.
• 1895 - Powstaje Szkoła Katolicka.
• 1895 - Powstaje fabryka porcelany.
• 1901 - Ufundowano pomnik poświęcony ofiarom wojen, który do 1945 roku stał na centralnym placu miejscowości.
• 1901 - Założenie pierwszej poczty w Smolcu (Schmolz).
• 1903 - Otworzono znaną w całej ówczesnej Europie "Fabrykę Chemiczną Schmolz".
• 1906 - Założono parafię ewangelicką w Smolcu (Schmolz).
• 1908 - Uroczyste otwarcie kościoła ewangelickiego.
• 1911 - Oddanie do użytku nowej szkoły ewangelickiej.
• 1911 - Budowa apteki w Smolcu.
• 1911 - Elektryfikacja miejscowości Smolec.
• 1914 - Powstaje czteroklasowa szkoła ewangelicka na ulicy Kościelnej.
• 1925 - Smolec liczy sobie 1327 mieszkańców.
• 1923/1925 - Powstaje ulica (osiedlowa) prawdopodobnie dzisiejsza ulica Ogrodowa.
• 1934 - Dobra dworskie zostają rozdzielone dla ludności pod zabudowę.
• 1942 - marzec. Nabożeństwo bez pastora Treblina. Pastor aresztowany przez gestapo.
• 1945 - styczeń. Rozkazy ewakuacji dla mieszkańców niemieckich Smolca.
• 1945 - 10 lutego. Bitwa pancerna na terenach Smolca (walki o Festung Breslau).

Osiedle Leśne

Nowa część Smolca. Osiedle domów wielo- i jednorodzinnych zbudowane od podstaw na północ od wsi, ok. 2 km od granic Wrocławia, docelowo dla 5 tysięcy mieszkańców. Budynki wielorodzinne w niskiej zabudowie, otoczone terenem zagospodarowanym m.in. w parkingi i place zabaw. Osiedle sąsiaduje z Portem Lotniczym im. Mikołaja Kopernika we Wrocławiu.

Bibliografia

• Czesław Cetwiński, 1987. Zabytki architektury w województwie wrocławskim. Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.
• Grzegorz Stasik - Historia Smolca

Zobacz też

• Smolec (przystanek kolejowy)