Wielkie Stwolno

Wielkie Stwolno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Dragacz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Wielkie Stwolno położone jest na Kociewiu, jednym z regionów etniczno-kulturowych Pomorza, gdzie do tej pory zachowały się miejsca i tradycje związane z osadnictwem holenderskim.

W Wielkim Stwolnie nieprzerwanie od 1947 roku działa Ochotnicza Straż Pożarna. W świetlicy wiejskiej organizowane są festyny rodzinne dla mieszkańców całej gminy.

Historia

Dawne nazwy Wielkiego Stwolna:

• Smoln (1400)
• Gros Smollen (1415)
• Stwolno (1565)
• Westwalen (1623)
• Stwolno Niemieckie (1682)
• Deutsch Westphalen (XIX w.)

W 1320 roku zakon krzyżacki posiadał w Stwolnie Niemieckim folwark. Stwolno należało w tym czasie do tzw. wsi rycerskich. W XV w. wieś wymieniana była jako własność komturstwa świeckiego.

W 1593 roku w miejscowości osiedlili się mennonici na mocy kontraktu wydanego przez Jana Dulskiego, starostę z Rogoźna z dnia 2 lutego 1568 roku. Osiedlali się oni na tych ziemiach na prawie holenderskim. W zamian za wysoki czynsz pieniężny osadnicy otrzymywali w długoterminową dzierżawę ziemię w dolinie Wisły, która dotąd często była zalewana przez rzekę. Zobowiązani byli do konserwowania wałów ochronnych i osuszania ziemi. Posiadali wolność religijną oraz określoną swobodę gospodarczą, a także sądowniczą.

Po II wojnie światowej pozostały liczne pamiątki po niemieckim okupancie, np. swastyki na bramie w dawnej szkole podstawowej w Wielkim Stwolnie.

Ochrona przyrody

W 1992 roku uznano za pomnik przyrody jednostronną aleję drzew przydrożnych. Aleja rośnie pomiędzy Małym a Wielkim Stwolnem i w chwili powołania tworzyło ją 151 drzew. W skład alei wchodziły: