Kumów Majoracki

Kumów Majoracki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Leśniowice.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Miejscowość Kumów należała do Grodów Czerwieńskich, co potwierdzać może zapis w kolejnej kronice ruskiej (tzw. Ipatjewskiej) pod rokiem 1205 o walce Litwinów u wrót Czerwienia. Litwini mieli wojować jednocześnie koło Kumowa, a zastawę wojskową trzymać przy wsi Uchanie. Ten przekaz daje pewność, co do położenia Czerwienia m.in. w tym miejscu w późniejszej Ziemi Chełmskiej, bardzo blisko samego Chełma. Staroruska kronika Powieść minionych lat wymienia podbicie siedlisk Lachów. Pisze Nestor, praojciec kronikarzy ruskich – "wyprawił się Włodzimierz na Lachów i zabrał im Przemyśl, Czerwień i inne grody." czyli ...Przemyśl, Czerwień i inne...zdobyte przez Włodzimierza Wielkiego w 981 roku. Wtedy również Kumów i Chełm stały się częścią Rusi Kijowskiej. Prawdopodobnym jest, że wcześniej, do roku 981, tereny te należały do państwa Mieszka I. W 981 Kumów, jeden z Grodów Czerwieńskich, był krótko pod zwierzchnictwem czeskim, a następnie polskim 981-1018 – zajmowała go Ruś Kijowska. W czasie wyprawy wojennej w 1018 r. odbił te tereny Bolesław Chrobry podczas wyprawy na Kijów. Potwierdza to ta sama kronika, opisując zdobycie Grodów Czerwieńskich przez króla Polski Bolesława Chrobrego w roku 1018. W wyniku wojen prowadzonych na terenie Grodów Czerwieńskich gród ten, należący do Polski, został zniszczony. W 1018-1030 Ziemie Chełmskie posiadała Polska, aż odbite zostały przez Jarosława Mądrego w 1031 r. i Rzeczpospolita ponownie utraciła Kumów i Chełm w tym roku. Z powrotem przyłączył te grody Bolesław Szczodry w 1069 r., a w 1073 zajął cały Wołyń, w czasie wyprawy na Kijów, uzależniając go czasowo od Polski. Ziemie Chełmskie utracił Władysław Herman i weszły one w skład Rusi Kijowskiej.Tu w Kumowie mieściła się rezydencja biskupia. Potwierdza to Władysław Jagiełło akcie fundacyjnym świątyni Rozesłania św. Apostołów w Chełmie z 14 sierpnia 1417 r. w sprawie przyłączenia do biskupstwa chełmskiego 4 lub 5 wsi, w tym; Kumów - rezydencję biskupią, Pobołowice, Dobryniów oraz Plitniki albo Zagadce).

O znaczeniu Kumowa świadczy fakt o pochowaniu tu w 1779 hetmana wielkiego polnego i koronnego. Był nim Wacław Piotr Rzewuski herbu Krzywda ( ur. 29 października 1706 w Rozdole, zm. 27 października 1779 w Sielcu)- hetman wielki koronny, hetman polny koronny, kasztelan krakowski od 1778, wojewoda krakowski od 1762, wojewoda podolski od 1736, poeta, pisarzem polnym koronnym, literat, stronnik Stanisława Leszczyńskiego w 1733 - syn Stanisława Mateusza i Ludwiki Kunickiej. Stąd też pochodził dziekan chełmski, proboszcz z Kumowa - ks. Antoni Borowski. W dokumencie erekcyjnym napisano: "pierwszy ten kamień położył Antoni Borowski dziekan chełmski, prepozyt kumowski dnia 15 IV 1753 r, który poświęcił świątynię Rozesłania Apostołów w Chełmie".

Zobacz też: Kumów Plebański.