Józefów nad Wisłą

Józefów nad Wisłą (do końca 2003 Józefów) - wieś gminna położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim.

Miejscowość położona jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej).

Miejscowość jest siedzibą gminy Józefów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjne należała do ówczesnego województwa lubelskiego. Miejscowość była przejściowo siedzibą gminy Rybitwy.

Przez Józefów nad Wisłą przebiega droga wojewódzka nr 824

Historia

Józefów został założony przez kasztelana krakowskiego Andrzeja Potockiego na gruntach wsi Kolczyn jako miasto na prawie magdeburskim w roku 1687. Nazwa pochodzi od imienia jednego z synów kasztelana.

Miasto otrzymało przywileje zatwierdzone przez króla Jana III Sobieskiego: organizowania targów w niedziele i czwartki (czwartkowe targi są tradycją do dziś) oraz dużych jarmarków pięć razy w roku. Mieszczanie józefowscy otrzymali także prawo wyrobu wódki i piwa. Dzięki zlokalizowanej tu przeprawie przez Wisłę oraz przebiegającemu tędy traktowi wrocławskiemu w XVIII wieku Józefów był znacznym ośrodkiem handlowym i siedzibą komory celnej. Miał w tym okresie 172 domy i trzy murowane bramy: Lubelską, Zamojską i Chruślińską. Założyciel miasta zapisał się jako hojny dobroczyńca zakonu bernardynów. Ufundował klasztor i kościół pod wezwaniem Bożego Ciała. Po kasacie zakonu w 1864 roku w zabudowaniach poklasztornych znalazły siedzibę szkoła elementarna i poczta. Przywileje lokacyjne Józefowa równouprawniały osiedlanie się w nim przedstawicieli różnych narodowości. Z możliwości tej skorzystali Żydzi, którzy pod koniec XVIII wieku stanowili większość mieszkańców miasta. W czasie zaboru austriackiego administracyjna ranga Józefowa na krótko wzrosła, gdyż miasto stało się siedzibą cyrkułu o zasięgu większym niż wcześniejszy powiat opolski. W połowie XIX wieku w Józefowie było 31 budynków murowanych i 13 drewnianych, a wśród budowli wyróżniał się jednopiętrowy ratusz z charakterystyczną wieżą, który nie zachował się jednak do dzisiejszych czasów. Centrum miasta zajmował rynek i 10 ulic i funkcjonowała tu szkoła utrzymywana ze składek mieszkańców i właścicieli miasta. Wprowadzone przez zaborców bariery celne osłabiły handel, a liczba mieszkańców Józefowa spadła, w związku z czym miasto podupadło. Klęska powstań listopadowego i styczniowego doprowadziły do utraty praw miejskich w 1868 roku. W 1914 roku miasto strawił wieki pożar, który wyludnił osadę. W okresie międzywojennym miasto zostało nieco odbudowane, ale w czasie II wojny światowej znów uległo niemal całkowitemu zniszczeniu. Żydowscy mieszkańcy zostali wysiedleni i zgładzeni przez hitlerowców. W okresie powojennym Józefów był siedzibą władz gromadzkich, a od 1973 jest siedzibą gminy. 1 stycznia 2004 na wniosek mieszkańców i Rady Gminy w Józefowie Rada Ministrów zmieniła nazwę siedziby gminy z "Józefów" na "Józefów nad Wisłą".

Zabytki

• barokowy pobernardyński zespół klasztorny z XVIII wieku
• zespół dworsko-parkowy z XIX wieku
• zabytkowy układ miejski z charakterystycznym układem ulic

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Józefowie nad Wisłą