Powiat opolski (województwo lubelskie)

Powiat opolski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Opole Lubelskie.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Opole Lubelskie, Poniatowa
• gminy wiejskie: Chodel, Józefów nad Wisłą, Karczmiska, Łaziska, Wilków
• miasta: Opole Lubelskie, Poniatowa

Historia

Powiat opolski (pod nazwą powiat opolsko-lubelski) został powołany dnia 13 listopada 1954 roku w województwie lubelskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat opolsko-lubelski złożyły się 32 gromady, które wyłączono z powiatu puławskiego w tymże województwie:

• gromady Braciejowice, Chruślina, Dobre, Głusko Duże, Godów, Idalin, Józefów nad Wisłą, Kaliszany, Kamień, Karczmiska, Kluczkowice, Komaszyce Stare, Kowala, Kraczewice, Łaziska, Łubki, Niezabitów, Niezdów, Opole, Poniatowa, Prawno, Rogów, Skoków, Słotwiny, Spławy, Wandalin, Wilków, Wronów, Wrzelowiec, Wrzelów, Zagłoba i Zagrody

Na uwagę zasługuje fakt, iż w momencie utworzenia powiat nie obejmował miast; Opole, stolica powiatu, utraciła prawa miejskie w 1870 roku i otrzymała je dopiero 1 stycznia 1957 roku a Józefów nad Wisłą, Prawno i Wrzelowiec utraciły prawa miejskie w XIX wieku. Poniatowa stała się 1 stycznia 1956 roku osiedlem, którym pozostała do 18 lipca 1962 roku, kiedy to nadano jej prawa miejskie.

1 stycznia 1956 roku w województwie lubelskim powstał powiat bełżycki, przez co 3 gromady powiatu opolsko-lubelskiego – Godów, Łubki i Wronów – weszły w jego skład. Równocześnie do powiatu opolsko-lubelskiego przyłączono gromady Boiska i Świeciechów, które wyłączono z powiatu kraśnickiego w tymże województwie. Decyzja ta okazała się niefortunna ponieważ już rok później, 1 stycznia 1957 roku, gromada Świeciechów powróciła do powiatu kraśnickiego (wraz z Sosnową Wolą, którą wyłączono z gromady Boiska i włączono do gromady Dzierzkowice w powiecie kraśnickim); wtedy też do powiatu opolsko-lubelskiego przyłączono z powrotem gromadę Godów z powiatu bełżyckiego.

8 maja 1958 roku z gromady Kamień wyłączono wsie Kępa Gostecka i Kępa Solecka i włączono je do gromady Solec w powiecie lipskim w województwie kieleckim. Zmiana przynależności wojewódzkiej tych wsi była nietypowa, ponieważ spowodowała utworzenie enklawy powiatu lipskiego na obszarze powiatu opolskiego (a więc na lewym brzegu Wisły).

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla a w ich miejsce reaktywowano gminy. Z powiatu bełżyckiego wyłączono sołectwa Dąbrowa Wronowska, Poniatowa, Poniatowa-Kolonia i Plizin, które włączono do powiatu opolsko-lubelskiego oraz odwrotnie, z powiatu opolsko-lubelskiego wyłączono sołectwa Antonówka, Godów (czwarta zmiana przynależności powiatowej w ciągu 20 lat), Granice i Świdno, które włączono do powiatu bełżyckiego. Po tym manewrze powiat opolsko-lubelski podzielono na 2 miasta i 7 gmin :

• miasta Opole Lubelskie i Poniatowa
• gminy Józefów, Karczmiska, Łaziska, Opole Lubelskie, Poniatowa, Wilków i Wrzelowiec

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu opolsko-lubelskiego włączono do nowego (mniejszego) województwa lubelskiego. Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie lubelskim powiat opolski o kształcie przybliżonym do granic z 1975 roku; powiat powiększył się o gminę Chodel, która w latach 1973-75 leżała w powiecie bełżyckim a do 1954 roku w powiecie lubelskim. Porównując obszar dzisiejszego powiatu opolskiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć że niektóre tereny znajdują się obecnie w powiatach puławskim i lubelskim.

31 lipca 2004 roku zmieniono granice powiatu opolskiego (a za razem województwa lubelskiego) przez wyłączenie z gminy Solec nad Wisłą (w powiecie lipskim w województwie mazowieckim) wsi Kępa Gostecka i Kępa Solecka i włączenie ich do gminy Łaziska w powiecie opolskim. Przyczyną tego manewru było wyjątkowe położenie tych wsi (od 1958 roku), czyli po prawej stronie Wisły; z powodu dużej odległości od najbliższego mostu, wsie te były odizolowane od pozostałych terenów gminy a także jej siedziby, Solca.

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

Zobacz też

• powiat bełżycki
• powiat opolsko-lubelski