Nowe Miasto nad Pilicą

Nowe Miasto nad Pilicą – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie grójeckim, położone w Dolinie Białobrzeskiej, nad rzeką Pilicą, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowe Miasto nad Pilicą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. radomskiego, zaś przed 1975 r. do woj. łódzkiego.

Według danych z 31 grudnia 2010 miasto miało 3862 mieszkańców.

W obecnych granicach miasta położone jest nieczynne powojskowe lotnisko Nowe Miasto nad Pilicą, na terenie którego do roku 2010 miało powstać miasteczko filmowe.

Demografia

Historia

Nowe Miasto nad Pilicą zostało lokowane na części gruntów wsi o nazwie Pobiedna. Znaleziono tu także wiele pozostałości osad neolitycznych i kości mamuta włochatego. Nowe Miasto nad Pilicą leżało przy szlakach handlowych łączących Toruń ze Lwowem i Warszawę z Krakowem. Było własnością szlachty herbu Rawicz, która przyjęła nazwisko Nowomiejskich jeszcze w XVI w.

Od 1873 przez następne 40 lat funkcjonowało tu uzdrowisko doktora Jana Bielińskiego, które przyciągało wybitne postacie polskiej kultury, m.in. polityków i poetów. W Nowym Mieście bardzo znany jest także klasztor kapucynów. Na przełomie XIX/XX w. przebywał w nim bł. o. Honorat Koźmiński. W muzeum przy klasztorze znajdują się jego rzeczy codziennego użytku, pióro, kosmyk włosów, relikwie i szaty. Od 1997 roku o. Honorat Koźmiński jest patronem miasta.

W okresie II wojny światowej w Nowym Mieście funkcjonowały lokalne struktury Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Armia Czerwona dotarła do Nowego Miasta wieczorem 16 stycznia, a ostatecznie je zajęła rano 17 stycznia 1945 r.

Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Góra.

13 maja 1958 r. przez miasto przeszedł huragan (być może trąba powietrzna), który spowodował znaczne szkody w mieście i okolicach (m. in. wywrócił autobus, raniąc przy tym 9 osób).

12 października 2010 na wiodącej przez miasto szosie doszło do tragicznego wypadku drogowego. W wyniku zderzenia samochodu wiozącego pracowników sezonowych z ciężarówką zginęło 18 osób, mieszkańców położonej na południe od Nowego Miasta gminy Drzewica.

Z Nowym Miastem jest związany senator RP dr Stanisław Karczewski. W Nowym Mieście nad Pilicą urodzili się Edward Lipiński, ekonomista, opozycjonista czasów PRLu oraz Kazimierz Gawęda, aktor Teatru Żydowskiego oraz wieloletni wykładowca dykcji w warszawskiej PWST.

Studia filmowe

13 czerwca 2007 roku podpisano zobowiązanie o budowie do końca 2009 roku miasteczka filmowego z 10 halami produkcyjnymi w Nowym Mieście nad Pilicą. Koszt budowy miał wynieść około 100 milionów euro. O projekcie na spotkaniu z dziennikarzami mówili: Agnieszka Odorowicz, dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, były premier Jarosław Kaczyński, Jacek Bromski, prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich, były Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski oraz był Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło. W miasteczku planowano wybudowanie Zakładu Budowy Dekoracji, stajni, obiektu dla małych zwierząt, szklarni, wypożyczalni kostiumów, broni, pojazdów, rekwizytów i studia castingowe. Całość projektu miała osiągnąć powierzchnię 467 hektarów. Projekt nie zostanie zrealizowany.

Sport

W mieście działa klub piłkarski KS Pilica Nowe Miasto nad Pilicą. Obecnie występuje on w A-klasie w grupie Radom II, ale w czasach świetności grał nawet w III lidze (obecna II liga). Było to w sezonie 1992/1993 w Grupie Lublin.

W drugiej połowie 2008 roku częściowo przebudowano stadion miejski. Całkowity remont zakończył się w 2011. Inauguracyjny mecz odbył się 22 maja 2011 roku. Obecnie stadion liczy 592 miejsca siedzące.

Zabytki

Zabytki chronione prawnie:

• Kościół Opieki MB Bolesnej, 1856, nr rej.: 550/A/97 z 15.12.1997
• zespół klasztorny kapucynów z 2. połowy XVIII w., obejmujący kościół pw. św. Kazimierza (1780-1785, 1815 poświęcony) nr rej. 263/A z 27.12.1967 oraz 92/A z 15.03.1981 i klasztor - nr rej. 776/A z 27.12.1967 oraz 91/A z 15.03.1981
• zespół pałacowy, XVIII-XX: obejmujący pałac nr rej. 421-XI-16 z 1948, 264 z 27.12.1967 oraz 119/A z 07.07.1981 i park nr rej. 191-XI-5 z 1948, 778 z 27.12.1967 oraz 551/A z 12.02.1998
• drewniany dom przy pl. Koźmińskiego 15, z 1. połowy XIX wieku

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Nowym Mieście nad Pilicą
• Nowe Miasto nad Pilicą (stacja kolejowa)