Odrzywół (powiat przysuski)

Odrzywół – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Odrzywół, nad Drzewiczką. Wieś jest siedzibą gminy Odrzywół.

Historia

Założony został w 1418 przez Dobrogosta Czarnego Odrzywolskiego herbu Nałęcz (starosty radomskiego, ówczesnego właściciela tych ziem) we włościach wsi Wysokin. Zgodę na założenie miasta wydał król Władysław II Jagiełło za umożliwienie przeprawy wojskom polskim podążającym pod Grunwald przez Wisłę. Przeprawę umożliwił most pontonowy. W tych czasach był to pierwszy tego typu sposób przeprawy w Polsce.

Odrzywół posiadał prawa miejskie od XV wieku do 1867. Zostały mu one odebrane przez cara Aleksandra II z dynastii Romanowów za udział i pomoc w powstaniu styczniowym.

Kościół św. Jadwigi i św. Stanisława w Odrzywole został wybudowany na początku XX wieku w stylu neogotyckim. W 1968 w kościele tym gościł kardynał krakowski Karol Wojtyła, przyszły papież Jan Paweł II.

Przy kościele odrzywolskim stoi parterowa zabytkowa osiemnastowieczna plebania. Została wybudowana w 1790 w wyniku ofiarności parafian odrzywolskich na rzucie prostokąta. Posiada dach mansardowy i ganek wsparty na dwóch kolumnach, co przypomina XVIII-wieczny dworek szlachecki. Od wschodniej strony posiada dobudówkę. W plebanii w kwietniu 1809 przebywał książę Józef Poniatowski.

W 1921 w Odrzywole mieszkało 389 Żydów, co stanowiło 29,1% ogółu mieszkańców. Mieli swoją synagogę i korzystali z cmentarza w Nowym Mieście nad Pilicą. W 1941 hitlerowcy utworzyli getto, które zlikwidowali w sierpniu 1942, wywożąc uwięzionych do Nowego Miasta.

Do 1954 siedziba gminy Ossa. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego, zaś przed 1975 do woj. kieleckiego.

W Odrzywole krzyżują się drogi krajowe Końskie – Warszawa (odległość do Warszawy 90 km) oraz Łódź – Tomaszów Mazowiecki – Radom (odległość do Radomia 45 km; od Łodzi 90 km). Takie usytuowanie pozwala na dobrą komunikację z większymi ośrodkami z punktu widzenia prowadzenia inwestycji.

Zabytki

• Budynek plebanii przy kościele parafialnym w Odrzywole
• Kościół parafialny pw. św. Jadwigi i św. Stanisława
• Strażnica OSP w Odrzywole
• Budynki mieszkalne przy ul: Kościelnej, Opoczyńskiej, Radomskiej, Tomaszowskiej, Warszawskiej, pl. Kilińskiego w Odrzywole
• Figura przydrożna św. Jana Nepomucena
• Figura przydrożna Chrystusa