Tuły

Tuły (dodatkowa nazwa w j. niem. Thule) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Lasowice Wielkie. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie opolskim.

Miejscowość położona przy linii kolejowej Opole-Kluczbork (czasowo zawieszonej, obecnie znowu czynnej), nad rzeką Budkowiczanką, na nizinnych terenach Równiny Opolskiej (stanowiącej część obszaru Niziny Śląskiej) i skraju ważnej, zwartej strefy leśnej Opolszczyzny - Stobrawskiego Parku Krajobrazowego. We wsi znajduje się neogotycki kościół (1854-1857), projektu Alexisa Langera, z zachowanym wyposażeniem i, częściowo, polichromią oraz pałac, popadający w ruinę.

Do czasu polskiej reformy administracyjnej (1999) wieś związana była z powiatem oleskim.

Historia

Wieś wzmiankowana już w XIII w. Od XV w. znana jako Dlugie Tuli. Następnie jako Thule. Ta wersja nazwy wiącać się może z mityczną wyspą Thule znajdującą się gdzieś na dalekich wodach północnego Atlantyku, a która zdaniem Wergiliusza stanowiła wyznacznik krańców ziemi. Usytuowanie wsi, na uboczu i w otulinie lasu, może być wytłumaczeniem jej niemieckojęzycznej nazwy. Od XVI w. jako wieś rycerska była we władaniu rodu von Dambrowka-Jaschensky, który władał niedalekim Jasieniem i Lasowicami Wielkimi. W 1720 dobra tulskie zakupił Samule von Blacha z Rybnej (obecnie część Tarnowskich Gór). We władaniu tego rodu wieś pozostawała przez ponad 130 lat. Po śmierci ostatniego męskiego potomka rodu, żeńskie spadkobierczynie dóbr sprzedały je baronowi von Fürstenberg. Ostatni przedstawiciele rodu von Fürstenberg opuścili Tuły w styczniu 1945 r. W podziemiach miejscowego kościoła znajdują się grobowce przedstawicieli rodu von Blacha - fundatorów kościoła. Na przykościelnym cmentarzu zaś znajduje się kaplica grobowa z doczesnymi szczątkami przedstawicieli von Fürstenbergów.