Tyrawa Wołoska

Tyrawa Wołoska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Tyrawa Wołoska; siedziba gminy Tyrawa Wołoska. Miejscowość leży przy drodze krajowej nr 28.

W latach 1340-1772 miejscowość administracyjnie należała do ziemi sanockiej w województwie ruskim. Następnie do 1914 do powiatu sanockiego, powiatu podatkowego Bircza, w austriackim kraju koronnym Galicja.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

• 1402 - pierwsza wzmianka o Tyravia minori, własność Czeszyków a następnie Tyrawskich. Właścicielem wsi w pocz. XV w. był Mikołaj Czeszyk herbu Ossoria, sędzia sanocki, piszący się „z Tyrawy”, protoplasta kilku rodów sanockich: Tyrawskich, Bukowskich, Grabownickich i Rytarowskich. Do potomków po M. Czeszyku należały wsie: Hołuczków, Rozpucie, Stańkowa i Zawadka.
• 1434 - pojawienie się nazwy Thyrawa Walaska
• 1507 - wzmianka o istnieniu parafii prawosławnej
• 1546 - utworzenie parafii rzymskokatolickiej
• 1707 - pierwsza wzmianka o prawach miejskich, własność Urbańskich z Urbanic
• 1745 - konsekracja kościoła św. Mikołaja
• przed 1876 utrata praw miejskich
• 1900 - budowa murowanej cerkwi greckokatolickiej św. Praskewii. Stanisław Dunin-Brzeziński- ostatni właściciel dworu w Tyrawie.
• 1944 - zajęcie Tyrawy przez wojska radzieckie, na radzieckich mapach woj. wieś jest pod nazwą Тырова-Волоска;
• 29 kwietnia 1945 spalenie miasteczka przez sotnię "Burłaki", (UPA)
• 1948 - zburzenie cerkwi.

Kościół rzymskokatolicki w Tyrawie

Pierwsze wzmianki o kościele w Tyrawie pochodzą z 1546 r., wtedy to Mikołaj Tyrawski z Tyrawy Wołoskiej, Jerzy Głowa (dzierżawca Stańkowej, Kuźminy i Zawadki), Marcin Tyrawski z Hołuczkowa, Stanisław Konarski z Rakowej oraz Maciej, Mikołaj i Stanisław Mrochowscy z Paszowej, zawierają porozumienie z Janem Rowieńskim, plebanem w mieście Tyrawie z okazji erekcji kościoła parafialnego w Tyrawie Wołoskiej ze względu na wylewy rzek San i Tyrawy. W 1547 r. Jan bp. przemyski w Tyrawie (Mrzygłodzie) na dwie części utworzył parafię w Tyrawie Wołoskiej.

Przy kościele barokowym, znajduje się dzwonnica z 1 poł. XIX w . i rozliczne groby dawnych proboszczów oraz murowana kaplica grobowa rodziny Krajewskich z 1831 r. i znajdziemy kilka interesujących starych nagrobków członków rodzin tutejszych właścicieli.

Literatura

• Wincenty Pol " Wieczór przy kominie".

Zobacz też

• Cerkiew św. Paraskewy w Tyrawie Wołoskiej
• Cmentarz żydowski w Tyrawie Wołoskiej
• Bereska
• Kocerz
• Wola Kocerska
• Tyrawa Solna
• Mrzygłód