Gołasze-Dąb

Gołasze-Dąb – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Kulesze Kościelne.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Historia

W obrębie późniejszej okolicy szlacheckiej Gołasze mieszkała rodzina szlachecka posługująca się przydomkiem Golas, (Gołas). Z czasem przyjęli oni nazwisko Gołaszewski herbu Kościesza.

W 1471 r. zapisywano dane o Stefanie, Stanisławie i Bartłomieju na Gołasiach. W roku 1493 wśród fundatorów kościoła w Kuleszach Rokitnicy wymieniony Maciej z Gołasz Dąb. Popis pospolitego ruszenia z 1528 roku wzmiankuje wieś Seło Gołasi Dubowych zemiane. Mieszkało tu 10 rycerzy zobowiązanych do służby wojskowej oraz 1 wdowa.

W 1580 r. dziedziczyli tu:

• Stanisław Golas Górka
• Matys syn Bartosa
• Matis syn Rosłana z Kuleszy Byków
• pół włóki należało do chłopów

Inni Gołaszewscy:

• Jan Gołaszewski był burgrabią zambrowskim od 1641 roku
• w XVIII w. dziedziczył tu między innymi Albin żonaty z Zuzanną Gołaszewską, jego synem był Bartłomiej, który został prezesem Trybunału Apelacyjnego we Lwowie
• Antoni Gołaszewski
• Jan Klemens Gołaszewski
• Walenty Gołaszewski, syn Tomasza i Agnieszki z Wnorowskich, sprzedał 1784 r. część swoją na wsi Gołasze-Dąb Józefowi Gołaszewskiemu, synowi Piotra i Domicelli z Gołaszewskich

W 1827 r. wieś liczyła 25 domów i 185 mieszkańców.

Szkołę parafialną notowano tu w 1828 roku. Uczyło się w niej 10 chłopców i 1 dziewczyna. Nauczyciel: Józef Kaczyński.

W 1867 r. miejscowość włączono do gminy Wysokie Mazowieckie.

Pod koniec XIX w. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich określa Gołasze jako starodawne gniazdo szlacheckie w powiecie mazowieckim, gmina Wysokie Mazowieckie, parafia Kulesze.

W czasie spisu powszechnego z 1921 r. notowano tu 30 domów i 192 mieszkańców.