Krasowo-Częstki

Krasowo-Częstki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty.

Niedaleko wsi przebiega droga wojewódzka nr 659. Wieś jest oddalona o 2 km od miejscowości Nowe Piekuty, 16 km od Wysokiego Mazowieckiego, 18 od miejscowości Łapy i 51 km od Białegostoku.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Historia wsi

W roku 1408 Krasowo wzmiankowane jako wieś należąca do rodu Boleszczyce. Książę mazowiecki Władysław w 1441 r. nadał Mikołajowi z Krassowa, kasztelanowi wizkiemu 40 łanów ziemi we wsi Sieburczyn nad Biebrzą.

Krasowo-Częstki wzmiankowane w roku 1500 i w dokumentach związanych z unią polsko-litewską z 1569 roku. Drugi człon nazwy wsi językoznawcy wywodzą od mieszkającego tu najprawdopodobniej szlachcica zwanego Częstkiem.

W 1580 we wsi dziedziczyli: Lenart syn Bernata Krassowskich (Craszowski) (1 włóka), Andrzej Krassowski komornik ziemski, Mateusz syn Tomasza Krassowskiego, Marcin syn Piotra (Mateusz i Marcin w sumie 6 włók), Jan syn Macieja, Andrzej Skłodo syn Mikołaja, Krzysztof Kostro oraz Krzysztof Krassowski w imieniu Jana syna Wojciecha.

W 1827 r. było tu 66 domów i 375 mieszkańców.

W I Rzeczypospolitej wieś należała do ziemi bielskiej.

Pod koniec XIX w. wieś drobnoszlachecka nad rzeczką Tłoczewką w powiecie mazowieckim, gmina i parafia Piekuty. Wieś liczyła wówczas 70 domów (dymów), 375 katolików i 32 żydów. Powierzchnia gruntów rolnych wynosiła 621 morgów. W pobliżu wsi znajdowało się uroczysko Skarbia Góra z pozostałościami pochówków szkieletowych i ciałopalnych.

Dane z 1891 wykazały 66 gospodarzy drobnoszlacheckich oraz 6 chłopskich, w sumie uprawiali 390 ha. ziemi, jednak ich gospodarstwa były niewielkie – liczyły po około 5 ha. Spis powszechny z 1921 informuje o 31 domach i 44 innych budynkach mieszkalnych. W miejscowości mieszkało 405 osób, w tym 10 prawosławnych i 15 żydów. Była to największa miejscowość w gminie Nowe Piekuty.

W latach okupacji niemieckiej w Polsce, wieś doświadczyła dotkliwych represji. W pierwszych dniach lipca 1943 roku na odprawie u szefa Gestapo w Białymstoku poszukiwano największej wsi w rejonie Wysokiego Mazowieckiego, która miała być spacyfikowana w odwecie za udaną akcję polskiego ruchu oporu. Partyzanci podczas napadu na spółdzielnię mleczarską zabili 8 żołnierzy niemieckich. Taką wsią było Krasowo-Częstki. 17 lipca o świcie wieś została otoczona, a mieszkańcy podzieleni na grupy: mężczyźni, kobiety i dzieci, a następnie zgromadzeni na jednej posesji. Po egzekucji ciała pogrzebano w dwóch oddzielnych dołach. Wieś została obrabowana i spalona. Zginęło 257 lub 259 osób z 47 rodzin, w tym 68 dzieci w wieku do 14 lat. Zbrodni dokonała żandarmeria niemiecka oraz oddział SS. Bezpośredni udział w pacyfikacji brał landrat z Łomży – Karl von Groeben i por. SS Ennulat.

W odwecie za mord oddział Stanisława Karolkiewicza Szczęsnego podjął wyprawę do Prus Wschodnich, gdzie spalił leśnictwo Krumenheide, a w dniu 15 sierpnia 1943 roku spacyfikował wieś Mittenheide.

Od 1946 roku miejsce, w którym zamordowano mieszkańców wsi jest upamiętnione kaplicą ufundowaną przez mieszkańców wsi oraz przez pochodzącego z tej wsi księdza Józefa Kaczyńskiego. Dzięki jego działaniom mieszkańcy niemieckiego Mackenhim ufundowali Dzwon Pojednania, który zawisł w kościele w Nowych Piekutach

W 1985 roku wieś została uroczyście odznaczona. Corocznie obchodzone są uroczystości ku czci pomordowanych.

Dla uczczenia pamięci ofiar Agnieszka Arnold nakręciła film Czarny lipiec , a w Krasowie-Częstkach postawiono tablicę pamiątkową w pobliżu miejsca, gdzie doszło do zbrodni hitlerowskiej.

W 2008 roku miejscowość liczyła 41 domów i 146 mieszkańców.