Mapa miejscowości Wilamowice

Informacje o Wilamowice:

Ilość ulic: 18

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 49.916389

Współrzedne geograficzne E: 19.151939

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 33

Liczba ludności: 2813

Gęstość ludności: 272 os./km²

Powierzchnia: 10,36 km²

Aglomeracja: bielska

Rodzaj gminy: miejsko-wiejska

SIMC: 0926996

TERC: 2243202094

Tablice rejestracyjne: SBI

Herb Wilamowice:

Oficjalna strona miejscowości

http://miasto.wilamowice.pl/

Dzielnice, Wilamowice

Dzielnica: Jankowice

Wilamowice

Wilamowice (niem. Wilmesau, wil. Wymysoü) to miasto w woj. śląskim, w powiecie bielskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wilamowice. Wilamowice są położone na pograniczu Podgórza Wilamowickiego i Pogórza Śląskiego. Ośrodek sadowniczy i przemysłu lniarskiego.

Historia

Założenie osady ok. 1250 przez grupę osadników z Fryzji i Flandrii
Około 1300 r. budowa kościoła św. Stanisława i erygowanie parafii Przenajświętszej Trójcy
W XIII w. pod zwierzchnictwem Królestwa Czech
Od drugiej połowy XVI w. do 1626 r. ośrodek kalwinizmu
1646 – w wyniku pożaru zniszczony zostaje kościół parafialny – odbudowany w 1661
1692 – po raz kolejny płonie kościół parafialny – odbudowany w 1704
8 stycznia 1818 - nadanie praw miejskich
W XIX w. rozwój tkactwa – od 1887 szkoła tkacka
1900 – według austriackiego spisu ludności z 1900 w 317 budynkach w Wilamowicach na obszarze 1039 hektarów mieszkało 1719 osób (gęstość zaludnienia 165,4 os./km²), z czego 1677 (97,6%) było katolikami a 42 (2,4%) wyznawcami judaizmu, 1152 (67%) było niemiecko- a 567 (33%) polskojęzycznymi.
1918 – przyłączenie Wilamowic do odrodzonej Polski
1923 – początek budowy nowego kościoła parafialnego w stylu neogotyckim, którego budowę przerywaną Wielkim Kryzysem w 1935 i pożarem w 1957 ukończono w 1960 roku
1945 – zakaz używania języka wilamowskiego
1956 – uchylenie zakazu używania języka wilamowskiego
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bielskiego
2005 – kanonizacja Józefa Bilczewskiego

Język i kultura

Mieszkańcy Wilamowic są potomkami osadników z Fryzji i Flandrii, którzy osiedlili się na tych terenach w XIII wieku. Stworzyli wyizolowaną kulturowo społeczność, odrębną również językowo. W 1808 roku wykupili się z poddaństwa a w 1818 wykupili prawa miejskie dla Wilamowic. Do 1945 roku w powszechnym użyciu był język wilamowski (wymysiöeryś) – archaiczny język (dziś włada nim około 70 osób). Mała społeczność używała również własnego stroju wilamowickiego zawierającego elementy szkockiej kraty, motywy tureckie oraz kwiatowe, wykonane starą metodą klockową. Po II wojnie światowej władze komunistyczne próbowały zatrzeć ślady odrębności kulturowej Wilamowian.

Dziś tradycję kultywuje Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Cepelia Fil Wilamowice" założony w 1987 skupiający młodzież oraz Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Wilamowice" założony w 1948 skupiający kilka pokoleń. Działa także Stowarzyszenie Na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice "Wilamowianie", mające na celu ratowanie kultury wilamowskiej.

Sławni Wilamowiczanie

Józef Bilczewski (1860–1923) – święty, arcybiskup, metropolita lwowski, profesor i rektor Uniwersytetu we Lwowie (1900–1901)
Florian Biesik nazywany "Dante z Wilamowic" – twórca piszący w języku wilamowskim
Herman Mojmir - lekarz, działacz społeczny, organizator Związku Harcerstwa Polskiego
Józef Gara (ur. 1929) – twórca piszący w języku wilamowskim
Jadwiga Bilczewska-Stanecka (1921–1976) długoletnia kierowniczka szkoły i założycielka Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca "Wilamowice"
Jan Gawiński – sielankopisarz
Kazimierz Jonkisz – muzyk jazzowy, perkusista
Zbyszek Zaborowski – wieloletni poseł z ramienia SLD szef RW SLD w Katowicach
Jolanta Danek – założycielka i kierownik Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca "Cepelia Fil Wilamowice"
Kazimierz Danek - artysta ludowy
Elżbieta Matysiak (ur. 1924) – najstarsza żyjąca członkini Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca "Wilamowice"
Franciszka Bilczewska (ur. 1913) – najstarsza żyjąca mieszkanka Wilamowic