Gmina Wilamowice - Informacje
Rodzaj gminy: miejsko-wiejska
Populacja: 2813
Gęstość populacji: 272 os./km²
Powierzchnia: 10,36 km²
SIMC: 0926996
TERC: 2243202094
Numer kierunkowy: 33
Tablice rejestracyjne: SBI
Urząd gminy Wilamowice
Adres: Rynek 1 43-330 Wilamowice
Wilamowice
Wilamowice (niem. Wilmesau, wil. Wymysoü) to miasto w woj. śląskim, w powiecie bielskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wilamowice. Wilamowice są położone na pograniczu Podgórza Wilamowickiego i Pogórza Śląskiego. Ośrodek sadowniczy i przemysłu lniarskiego.
Historia
- Założenie osady ok. 1250 przez grupę osadników z Fryzji i Flandrii
- Około 1300 r. budowa kościoła św. Stanisława i erygowanie parafii Przenajświętszej Trójcy
- W XIII w. pod zwierzchnictwem Królestwa Czech
- Od drugiej połowy XVI w. do 1626 r. ośrodek kalwinizmu
- 1646 – w wyniku pożaru zniszczony zostaje kościół parafialny – odbudowany w 1661
- 1692 – po raz kolejny płonie kościół parafialny – odbudowany w 1704
- 8 stycznia 1818 - nadanie praw miejskich
- W XIX w. rozwój tkactwa – od 1887 szkoła tkacka
- 1900 – według austriackiego spisu ludności z 1900 w 317 budynkach w Wilamowicach na obszarze 1039 hektarów mieszkało 1719 osób (gęstość zaludnienia 165,4 os./km²), z czego 1677 (97,6%) było katolikami a 42 (2,4%) wyznawcami judaizmu, 1152 (67%) było niemiecko- a 567 (33%) polskojęzycznymi.
- 1918 – przyłączenie Wilamowic do odrodzonej Polski
- 1923 – początek budowy nowego kościoła parafialnego w stylu neogotyckim, którego budowę przerywaną Wielkim Kryzysem w 1935 i pożarem w 1957 ukończono w 1960 roku
- 1945 – zakaz używania języka wilamowskiego
- 1956 – uchylenie zakazu używania języka wilamowskiego
- W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bielskiego
- 2005 – kanonizacja Józefa Bilczewskiego
Język i kultura
Mieszkańcy Wilamowic są potomkami osadników z Fryzji i Flandrii, którzy osiedlili się na tych terenach w XIII wieku. Stworzyli wyizolowaną kulturowo społeczność, odrębną również językowo. W 1808 roku wykupili się z poddaństwa a w 1818 wykupili prawa miejskie dla Wilamowic. Do 1945 roku w powszechnym użyciu był język wilamowski (wymysiöeryś) – archaiczny język (dziś włada nim około 70 osób). Mała społeczność używała również własnego stroju wilamowickiego zawierającego elementy szkockiej kraty, motywy tureckie oraz kwiatowe, wykonane starą metodą klockową. Po II wojnie światowej władze komunistyczne próbowały zatrzeć ślady odrębności kulturowej Wilamowian.
Dziś tradycję kultywuje Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Cepelia Fil Wilamowice" założony w 1987 skupiający młodzież oraz Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Wilamowice" założony w 1948 skupiający kilka pokoleń. Działa także Stowarzyszenie Na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice "Wilamowianie", mające na celu ratowanie kultury wilamowskiej.
Sławni Wilamowiczanie
- Józef Bilczewski (1860–1923) – święty, arcybiskup, metropolita lwowski, profesor i rektor Uniwersytetu we Lwowie (1900–1901)
- Florian Biesik nazywany "Dante z Wilamowic" – twórca piszący w języku wilamowskim
- Herman Mojmir - lekarz, działacz społeczny, organizator Związku Harcerstwa Polskiego
- Józef Gara (ur. 1929) – twórca piszący w języku wilamowskim
- Jadwiga Bilczewska-Stanecka (1921–1976) długoletnia kierowniczka szkoły i założycielka Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca "Wilamowice"
- Jan Gawiński – sielankopisarz
- Kazimierz Jonkisz – muzyk jazzowy, perkusista
- Zbyszek Zaborowski – wieloletni poseł z ramienia SLD szef RW SLD w Katowicach
- Jolanta Danek – założycielka i kierownik Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca "Cepelia Fil Wilamowice"
- Kazimierz Danek - artysta ludowy
- Elżbieta Matysiak (ur. 1924) – najstarsza żyjąca członkini Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca "Wilamowice"
- Franciszka Bilczewska (ur. 1913) – najstarsza żyjąca mieszkanka Wilamowic
Zabytki
- Drewniane i murowane domy (XIX w.),
- Kapliczki (XIX w.),
- Kamieniczki na rynku (1870-1915),
- Kościół neogotycki z 1923-84.
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:
- Beneszów Dolny
- Horná Súča
- Kisújszállás
- Rajecké Teplice
- Trenčianske Teplice
Galeria
Zabudowania miejskie
Kościół parafialny w Wilamowicach
Wnętrze kościoła parafialnego
Cmentarz w Wilamowicach
Ołtarz w kościele parafialnym, dzieło Kazimierza Danka
Kody pocztowe w gminie Wilamowice (wyświetlono 3/3)
Wtyczki społecznościowe
Komentarze o Gminie Wilamowice
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-19 11:38:24