Krupski Młyn

Krupski Młyn (niem. Kruppamühle) – wieś w Polsce w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Krupski Młyn, siedziba gminy Krupski Młyn.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie katowickim.

Położenie

Krupski Młyn leży przy drodze z Lublińca do Strzelec Opolskich oraz przy magistrali węglowej Gliwice-Lubliniec.

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska młynarza Wacława Kruppy. Jego młyn stał na brzegu Małej Panwi w pobliżu centrum dzisiejszego Krupskiego Młyna.

Historia

Historia Krupskiego Młyna sięga 1687 roku, w którym kroniki odnotowują istnienie w Potępie kuźnicy żelaza. W miejscu starego młyna w 1874 powstała fabryka zbrojeniowa produkująca materiały wybuchowe. W 1955 Krupski Młyn otrzymał status osiedla. Na mocy ustawy z dnia 29 listopada 1972 utworzono gminę Krupski Młyn. Początkowo było to osiedle dla pracowników fabryki materiałów wybuchowych. Wraz z rozrostem fabryki rozbudowano Krupski Młyn do współczesnych rozmiarów. Najstarsze budynki stanowią: dawny gasthaus (później kasyno mieszczące dom kultury, bibliotekę, stołówkę oraz kilka mieszkań, obecnie jest to własność prywatna), stare wille przy dawnej ulicy Inżynierskiej (obecnie:generała Zawadzkiego) oraz dwa osiedla: Białą i zieloną kolonię. Nazwy pochodzą od kolorystyki domów. Biała kolonia - jest to ciąg jednakowych domów dwurodzinnych mieszczących się przy ulicy Głównej oraz Karola Miarki, przy niej wybudowano też sklep kolonialny i szkołę(dzisiejszy budynek służb administracji gminnej). Zielona kolonia- domy już nie tak wytworne jak w Białej kolonii, czterorodzinne mieszczące się przy ulicy Mickiewicza. Tu stała również sala kinowa. Została zburzona w 2003 roku. W czasach socjalizmu wybudowano jeszcze trzy większe osiedla. Najmłodsza część Krupskiego Młyna to osiedle z wielkiej płyty budowane w systemie W-70.

Ogólna charakterystyka

W Krupskim Młynie mieści się Młodzieżowy Ośrodek wychowawczy, szkoła podstawowa oraz gimnazjum. W lasach znaleźć można bunkry i schrony powstałe na dawnych terenach fabryki.

Kościół

Wiosną 1980 roku wojewoda katowicki wydał zgodę na budowę kościoła w Krupskim Młynie. W roku 1987 zakończono budowę i konsekrowano kościół parafialny pw. św. Józefa. Plac pod budowę kościoła oraz krzyż zostały poświęcone przez bpa Antoniego Adamiuka 12 października 1980 r. Rok później, 12 października 1981 r., bp Jan Wieczorek wykonał pierwszy, symboliczny wykop pod fundamenty świątyni. W tym czasie wzniesiono kościół, kaplicę z salkami katechetycznymi oraz plebanię. Świątynia jest jednym z piękniejszych obiektów sakralnych na terenie diecezji gliwickiej. Uwagę przykuwają ponad stuletnie obrazy Drogi Krzyżowej malowane na płótnie oraz chrzcielnica (XVIII w.). Świątynia jest położona przy wzniesieniu i otoczona ponad dwustuletnimi dębami szypułkowymi. Kościół mieści kaplicę maryjną z kopią obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Przed wejściem głównym stoi figura św. Józefa z Dzieciątkiem. Dzwonnica kościoła mieści trzy dzwony: św. Anna, św. Józef oraz św. Jan. Na dzwonnicy została umieszczona płaskorzeźba przedstawiająca św. Annę „Samotrzecią”. Dawniej parafianie z Krupskiego Młyna modlili się w starym kościółku w zaadaptowanym na ten cel baraku zakładowym fabryki materiałów wybuchowych, przerobionym ze szpitala wojskowego. W okresie międzywojennym kościółek zrzeszał wiernych katolickich i protestanckich. W 1993 roku kościółek wyburzono ze względu na niepewną konstrukcję budynku, na jego miejscu postawiono kapliczkę upamiętniającą miejsce modlitwy. Ze starego kościoła zachowało się tabernakulum, pamiątkowe kielichy, paramenty liturgiczne oraz szaty.

Krupski Młyn na taśmie filmowej

W ciągu ostatnich lat powstały trzy filmy opowiadające o dziejach Krupskiego Młyna. Pierwszy, opisujący zarys historyczny parafii. Drugi, "Strumień Czasu" zgłębiający dzieje miejscowości począwszy od czasów epoki brązu, skończywszy na historii "niecodziennej" fabryki. Trzeci film - "Ostatni Lot", bo tak brzmi jego tytuł, opowiada o losach załogi amerykańskiego bombowca B-24 "Liberator", który rozbił się w pobliskich lasach.