Susz

Susz (niem. Rosenberg in Westpreußen) – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, nad Jeziorem Suskim na trasie linii kolejowej Warszawa Wschodnia – Gdańsk Główny. Przez miasto przebiegają dwie drogi wojewódzkie: nr 515 i nr 521. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Susz. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. elbląskiego. W VI 2010 liczyło 5 606 mieszkańców.

Historia

Miasto zostało wybudowane w latach 1305-1310 jako stolica posiadłości kapituły pomezańskiej. W momencie odnowienia przywileju lokacyjnego w 1315, miasto posiadało fosę oraz mury obronne. Nosiło wówczas niemiecką nazwę Rosenberg. Od XIV do XVII w. na rynku stał ratusz. Mury miejskie ze względu na bardzo zły stan techniczny zostały rozebrane w XIX w.

W XIX w. Susz został miastem powiatowym. W latach 1845-1846 wybudowano drogę do Iławy, a w 1876 - linię kolejową do Malborka. Ułatwiło to komunikację i umożliwiło szybszy rozwój miasta. W 1831 miała miejsce w mieście epidemia cholery, w wyniku której zmarło ok. 100 osób.

W XIX wieku na terenie miasta funkcjonowało kilka większych zakładów, m.in.:

• fabryka pieców (założoną przez Piotra Kraszyńskiego)
• browar
• rzeźnia
• drukarnia (wydająca lokalną gazetę "Rosenberger Kreisblatt", od 1894 "Rosenberger Kreiszeitung" - przestała się ukazywać w 1934)

W XX w. w mieście wybudowano instalację wodociągową (1914-1915), elektrownię (1921) i nową szkołę (1928-1929) oraz uruchomiono połączenia autobusowe z Zalewem i Kisielicami. W okresie międzywojennym Susz wciąż był miastem powiatowym, jednak wzrastające znaczenie Iławy oraz zniszczenia w Suszu, powstałe w wyniku działań wojennych, sprawiły, że w 1945 siedzibą powiatu stała się Iława.

Zabytki

• kościół pw. św. Antoniego Padewskiego (obecnie sanktuarium) z XIV wieku, kaplica północna z początku XVI wieku, a szczyt zachodni z przełomu XVI i XVII wieku
• fragmenty murów miejskich
• synagoga wybudowana w 1868 r.
• domy z XVIII i XIX w.
• kościół parafialny pw. św. Rozalii, wybudowany w latach 1904-1905 w stylu neogotyckim
• zachowane w dobrym stanie średniowieczne grodzisko, położone nad Jeziorem Suskim
• park (niedawno odrestaurowany; w ramach prac odnowiono m.in. fontannę)
• historyczny układ przestrzenny z kwadratowym rynkiem wewnątrz owalnego Starego Miasta.

Sport

• Klub sportowy LKS "Unia Susz"
• Centrum Sportu i Rekreacji im. Jana Pawła II - jest organizatorem życia sportowego w Suszu. Organizuje zawody, turnieje dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Prowadzi zajęcia w następujących sekcjach sportowych: kick-boxing, tenis stołowy. Prowadzone są także zajęcia aerobicu, piłki siatkowej, halowej piłki nożnej)

W Suszu od 1992 rozgrywane są coroczne zawody triathlonowe. Wtedy pierwszy raz rozegrano tu Mistrzostwa Polski na dystansie olimpijskim (kolejne miały miejsce w latach: 1993, 1996, 1997). Impreza jest organizowana przy współpracy Burmistrza Gminy i Miasta oraz wielu działaczy sportowych. Obecnie odbywa się pod nazwą Herbalife Triathlon Susz. W zawodach brali udział tacy sportowcy jak Bevan Docherty (NZL), dwukrotny medalista olimpijski z Aten i Pekinu, mistrz świata z 2004 roku, Tim Don (GBR), mistrz świata z 2006 roku czy Filip Ospalý (CZE), mistrz Europy z 2001 roku.

W Suszu odbyły się także zawody Pucharu Europy (1998), które były transmitowane w telewizji Eurosport.

Corocznie od 2009 roku w Suszu odbywa się Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Burmistrza Gminy i Miasta Susz organizowany przez Szkołę Tańca J&K Drobotko Konrad oraz Suski Ośrodek Kultury.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Jarmen

Zobacz też

• Synagoga w Suszu
• Cmentarz żydowski w Suszu
• powiat suski
• Pałac w Kamieńcu Suskim
• Dekanat Susz
• Herb Susza