Bardy

Bardy – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Dygowo.

Historia

Bardy (z niem. Bartin) data powstania miejscowości nie jest znana, jednak pochodząca z roku 1276 źródłowa wzmianka wskazuje na czas jej założenia w pierwszej połowie, lub najpóźniej - około połowy XIII wieku.

• Bardy po raz pierwszy zostały wymienione w dokumencie sporządzonym 7.03.1276 r., w którym Biskup kamieński Hermann nadaje kapitule kołobrzeskiej jako uposażenie jednej z prebend wsie "...item alia prebenda Moltowe, Graniz, Zymbrowe, (Crune, Poplot, Vloztibure, villa), Peterkoviz, Clobetove, Lubechowe, Dayziz, Pangarowe, Bardi, (...)”.
• wiadomo, że w 1276 r. książę Barnim I i jego syn Bogusław IV sprzedali odziedziczoną po księciu Warcisławie III część ziemi kołobrzeskiej biskupowi Hermannowi von Gleichen z Kamienia, za cenę 35 tys. srebrnych marek. Przyjmuje się zatem za prawdopodobne, że podczas swojego pobytu w Kołobrzegu w 1276 r. biskup Hermann zatwierdził Kapitule Kołobrzeskiej prawo własności do około 50 wsi z terenu ziemi kołobrzeskiej, w tym do miejscowości Bardy.
• Jednakże w późniejszych dokumentach Bardy wymieniane są nie jako własność Kapituły Kołobrzeskiej, lecz kamieńskiej. Z roku 1308 pochodzi dokument, w którym biskup nadaje Kapitule Kamieńskiej - m.in. wieś Bardy.
• Z kolei z innych jeszcze źródeł wiadomo, że w tym samym czasie miejscowość Bardy była własnością wielce zasłużonej dla kościoła rodziny de Wida. Bracia Gottfried i Ludwig de Wida pozostawili testament, w którym swoje ogromne posiadłości zapisali krewnym, Kapitule Kamieńskiej, miastu Kołobrzeg oraz Kościołowi.
• W 1332 roku Kapituła Kołobrzeska kupiła Bardy z Dębogardem za 1600 marek od Biskupa Kamieńskiego Friedricha. Wówczas Bardy weszły w posiadanie Kapituły Kołobrzeskiej, pozostając jej własnością przez niespełna 500 lat - aż do czasu rozwiązania Kapituły w 1811.

Zabytki

• cmentarzysko kurhanowe, wczesnośredniowieczne, z VIII-IX w położone 0,4 km na północny zachód od grodziska w Bardach oraz 1,7 km na wschód od drogi z Bard do Pobłocia – 10 kurhanów o wysokości 4-7 m.
• grodzisko z VIII-X w wyżynne, dwuczłonowe, położone 1,6 km na wschód od Bard.
• osada przyzagrodowa z VIII/IX -X w. położona bezpośrednio na zachód i północny zachód od grodziska w Bardach.
• osada z II połowy XI-XIIw. położona bezpośrednio na południowy zachód od pn. skraju wsi, ok. 50 m na zachód od drogi prowadzącej z Bard w kierunku Pobłocia.

Bardy od początku swojego istnienia były wsią wyłącznie chłopską, zatem obszar wsi nie uległ zmianie.

W znajdujących się w centrum placu wiejskiego stawach hodowano od czasów średniowiecza karpie.

Od czasów średniowiecza gospodarowano na zasadzie 3 - polówki, dzieląc wspólne dla wszystkich chłopów pola na trzy części. (Na jednej z nich uprawiano jęczmień, na następnym zboże jare, a trzecie leżało odłogiem, żeby wypocząć). System ten zmieniano co roku, tak, aby po trzech latach otrzymać ten sam plon. Pozostałe tereny wynoszące nawet połowę gruntów wsi, stanowiły gminne pastwiska lub lasy.

Na bardowskich polach znajdowały się złoża gliny, torfu i wapienia, występującego w największej ilości na zachód od wsi, przy drodze do Dębogardu. Wapień wydobywano w dwóch kopalniach odkrywkowych i w spalarni wapienia (Kison) przetwarzano na wapno do nawożenia gleby. Uprawiany na wzbogaconej w ten sposób glebie owies z niemałym zyskiem sprzedawano sąsiednim wsiom. Zapewniało to bardzkim chłopom nie tylko dobrobyt, ale także przydomek "blanke Bartiner” - "biali Bardyniacy”.

W 1861 r. rząd pruski wydał ustawę znoszącą przywiązanie chłopów do ziemi, co spowodowało początkowo falę emigracji, ale ostatecznie przyczyniło się do rozwoju wsi oraz wzrostu zamożności jej mieszkańców.

W niemałym stopniu do rozwoju wsi przyczyniła się także budowa szosy Dygowo – Pobłocie, oddanej w 1882 r.

Po roku 1900, po wschodniej stronie drogi prowadzącej z Dygowa do Bardów wybudowano rząd domów, które pojawiły się po raz pierwszy na mapach w 1925 r. pod nazwą "Siedlung nach Bartin”, czyli "Osiedle do Bardów”. Było to osiedle wybudowane dla miejscowych rzemieślników, robotników rolnych.

W okresie przed I wojną światową wybudowano także budynek jednoklasowej szkoły.

W 1925 r. Bardy posiadały 50 domów mieszkalnych.

Zobacz też

Bardyny