Gościno

Gościno (niem. Groß Jestin) – miasto w północno-zachodniej Polsce, położone w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, siedziba gminy Gościno. Leży na Równinie Gryfickiej, nad strugą Gościnką.

Według danych z 30 września 2010 r. Gościno miało 2430 mieszkańców.

Położenie

Miasto leży na Równinie Gryfickiej ok. 20 km na południe od Kołobrzegu przy drodze wojewódzkiej nr 162. Przy wschodniej części miejscowości płynie struga Gościnka, która uchodzi 2,5 km na północ do rzeki Parsęty. Ok. 0,8 km na północny zachód od miasta znajduje się jezioro o takiej samej nazwie Gościno.

Powierzchnia nowego miasta wynosi 569,86 ha.

Ok. 0,5 km na południowy zachód od zabudowy Gościna leży osada Gościno-Żalno, natomiast 0,8 km na południowy wschód wieś Gościno-Dwór. Kolejną pobliską miejscowością są Lubkowice ok. 0,5 km na północny wschód.

Historia

Średniowieczna wieś Gościno była własnością rady miejskiej Kołobrzegu i nadana została miastu przez biskupa Johanna, a jeszcze wcześniej należała do Nicolausa z Jestina. Gościno posiadało kilka folwarków, jednym z nich był folwark Gościno-Dwór (Gross Jestin Gut), przy drodze do Myślina.

W latach 1975-1998 leżało w województwie koszalińskim.

1 stycznia 2011 r. Gościno otrzymało status miasta.

Toponimia

Pierwsza wzmiankę nazwy wsi odnotowano w 1238 roku jako Gostino, 1281 – Jezstyn .. maiorem, 1296 – Yestin, duabus villis ... antiquo et magno, 1329 – utraque villam nostram Iestin, 1334 – Gross Jestin, 1553 – Gestin, 1618, 1789 – Gr. Gestin, 1836 – Gr. Jestin. Nazwę Gościno wprowadzono urzędowo rozporządzeniem w 1946 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Groß Jestin. Wcześniej przez pierwsze powojenne miesiące przejściowo używano nazw Gostyń oraz Gostrzyń Pomorski.

Nazwa wsi została zapisana w 1238 roku jako Gostino od imienia Gość, będącego skrótem od imienia Gościmir. Nazwa Gościno pochodzi od nazwy osobowej *Gost, z sufiksem -in(o). W późniejszych zapisach głoskę G- oddane przez niemieckie J-, także o przechodziło w e, co było typowe dla gwar dolnoniemieckich. Nazwa złożona miała także człon odróżniający od niem. groß tj. polskie 'wielki', co jest tłumaczeniem członu łacińskiego używanego we wcześniejszych zapisach.

Architektura

W mieście zachowało się wiele przedwojennych domów, w tym okazały budynek w północnej części mieszczący tuż po wojnie szpital polowy, następnie przez długie lata Państwowy Dom Małego Dziecka, a obecnie m.in. Dom Opieki Społecznej i jedną z praktyk lekarskich. Zachodnią część miejscowości zajmuje osiedle dwupiętrowych bloków Spółdzielni Mieszkaniowej Zatorze.

Przy drodze w kierunku Karlina rozdzielnia energetyczna i oczyszczalnia ścieków.

Na skwerze u zbiegu ulic Kościelnej i IV Dywizji Wojska Polskiego znajduje się głaz narzutowy poświęcony Pamięci mieszkańcom którzy tworzyli polskość ziemi gościńskiej. Przy kościele ustawiono głaz narzutowy Ku pamięci dawniejszym niemieckim mieszkańcom.

Zabytki

W zabytkowym rzymskokatolickim kościele parafialnym pw. Andrzeja Boboli znajduje się wykuta z pojedynczego kamienia (wapień gotlandzki) chrzcielnica z przełomu XII i XIII wieku w kształcie kielicha. Ponadto w rejestrze zabytków znajduje się przykościelny cmentarz.

Infrastruktura

W mieście poczta, posterunek Policji, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, sklepy (spożywcze, apteki, metalowe, chemia gospodarcza, hurtownie materiałów budowlanych, części samochodowe, ogrodnicze i inne), bank z bankomatem, gastronomia, agroturystyka, praktyki lekarzy rodzinnych, cmentarz komunalny, boisko sportowe z zapleczem, kręgielnia. Przemysł spożywczy (2 piekarnie, duży zakład przetwórstwa mleka firmy Arla Foods – produkcja serów), drzewny (tartaki). Siedziba wielu firm usługowych (m.in. transportowych, mechaniki samochodowej; 3 zakłady fryzjerskie). Siedziba Nadleśnictwa Gościno.

Transport

Połączenia autobusowe z Kołobrzegiem, zapewniane przez kilku przewoźników. Przez Gościno przebiegają również linie autobusowe do Białogardu, Świdwina, Połczyna-Zdroju i Wałcza. Do lat 90. XX w. w zachodniej części miejscowości funkcjonowała duża węzłowa, a następnie końcowa stacja wąskotorowej Kołobrzeskiej Kolei Dojazdowej. Tory w Gościnie całkowicie zdemontowano na przełomie lat 2006 i 2007. Śladem dawnego torowiska planowana jest budowa obwodnicy drogowej.

Oświata

Placówki edukacyjne:

• Zespół Szkół w Gościnie – Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. majora Henryka Sucharskiego
• Zespół Szkół w Gościnie – Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi
• Gimnazjum im. Kazimierza Górskiego
• Zespół Szkół im. Macieja Rataja

Kultura i sport

Gościno posiada boisko sportowe wraz z kortem tenisowym i zapleczem socjalnym. W mieście działa Klub Sportowy Olimp Gościno, którego zespół piłki nożnej gra w klasie okręgowej (grupie północnej Koszalin). Zespół ma barwy klubowe miedziano-granatowe.

Co roku w lipcu przez Gościno przejeżdża wyścig kolarski o Puchar Bałtyku.

W Gościnie znajduje się Biblioteka Publiczna Gminy Gościno im. Tomasza Nocznickiego. Od 2009 roku działa dom kultury.

Od lutego 2002 roku urząd gminy wydaje co miesiąc bezpłatny biuletyn Głos Gościna.

Samorząd

Do Sołectwa Gościno należy 5 miejscowości: Gościno, Gościno-Dwór, Jarogniew, Jeziorki, Lubkowice. Rada sołecka, która wspomaga sołtysa może się składać od 3 do 6 członków, a ich liczbę ustala zebranie wiejskie.

Mieszkańcy sołectwa wybierają w dwóch okręgach wyborczych 8 z 15 radnych do Rady Gminy w Gościnie.

Zobacz też

• Gościnowo