Ocena internautów miejscowości Wałcz
Średnia ocena: 4.0
liczba ocen: 14
Ilość ulic: 142
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 53.271111
Współrzedne geograficzne E: 16.466669
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 67
Liczba ludności: 25953
Gęstość ludności: 679,9 os./km²
Powierzchnia: 38,17 km²
Wysokośc npm: 109 m n.p.m.
Rodzaj gminy: miejska
SIMC: 0967245
TERC: 3217011
Tablice rejestracyjne: ZWA
Dzielnica: Chrząstowo
Dzielnica: Morzyca
Dzielnica: Olszynka
Dzielnica: Sosnówka
Wałcz (dawniej niem. Deutsch Krone) – miasto i gmina w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, siedziba władz powiatu wałeckiego oraz wiejskiej gminy Wałcz. Miasto położone jest w środkowej części Pojezierza Południowopomorskiego nad jeziorami Raduń i Zamkowym i rzeką Żydówką. Wałcz jest powiatowym centrum administracyjnym, gospodarczym i kulturalnym, siedzibą urzędów i instytucji lokalnych oraz ósmym ośrodkiem miejskim województwa (pod względem liczby ludności). Według danych z 31 grudnia 2009 roku, miasto miało 25 953 mieszkańców.
W Wałczu stacjonuje 100 Batalion Łączności, 104 Batalion Zabezpieczenia, 1 Regionalna Baza Logistyczna, a także ma siedzibę 107 Szpital Wojskowy. Miasto jest także siedzibą dekanatu.
Wałcz jest położony na Pojezierzu Wałeckim, jednak mniejsza północno-wschodnia część miasta znajduje się już na Równinie Wałeckiej – oba mezoregiony należą do Pojezierza Południowopomorskiego.
Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 38,17 km². Miasto stanowi 4,2% powierzchni powiatu.
Wałcz leży na południowo-wschodnich krańcach województwa zachodniopomorskiego. Najbliższe duże miasta to: Szczecin (144 km), Bydgoszcz (113 km), Piła (28 km), Poznań (132 km), Gorzów Wielkopolski (107 km), Koszalin (137 km).
Wyróżnia się 4 wydzielone części miasta, które dawniej były osobnymi miejscowościami: Chrząstkowo, Morzyca, Olszynka, Sosnówka.
Rodzaj | Powierzchnia | % |
---|---|---|
Użytki rolne | 1545 ha | 40,50% |
Lasy i grunty leśne | 682 ha | 17,88% |
Pozostałe grunty i nieużytki | 1589 ha | 41,65% |
Razem (Σ) | 3815 ha | 100% |
Miasto znajduje się na terenie płaskim, urozmaiconym jedynie niewielkimi wzniesieniami.
Wałcz usadowiony jest nad jeziorami Raduń (pow. 227,12 ha) oraz Zamkowym (pow. 133,01 ha). Jeziora te znajdują się w granicach administracyjnych miasta. Przez miasto przepływa rzeka Żydówka. Na terenie miasta ok. 11,2% stanowią jeziora i rzeki, których powierzchnia łącznie wynosi 427 ha.
W niewielkiej odległości od miasta znajdują się także inne jeziora: Chmiel Duży, Chmiel, Raduń Mały, Ostrowiec, Lubianka, Jezioro Łabędzie. Akweny te położone są w zwartych kompleksach lasów o zróżnicowanym drzewostanie. Miasto z trzech stron (od zachodu, południa i wschodu) także otoczone jest lasami.
W okresie powstawania państwowych organizacji plemiennych dzisiejsza ziemia wałecka leżała na pograniczu wpływów Pomorzan i Polan. Należy przyjąć, że do czasów przedpaństwowych Polski, ziemie te były pod kulturowym i politycznym wpływem Pomorzan i związane były z losem dziejowym Pomorza Zachodniego. Poprzez wyprawy wojenne na Pomorze organizowane w 1. połowie XII wieku przez Bolesława Krzywoustego okolice te zostały włączone do państwa polskiego, stanowiąc północne rubieże Wielkopolski.
W 1296 r. tereny te opanowała Brandenburgia. 23 kwietnia 1303 r. Ulrich Schoning i Rudolf Liebenthal otrzymali od margrabiów brandenburskich: Ottona, Konrada i Waldemara przywilej na założenie miasta Arnskrone koło dotychczasowej osady Wolczen. Prócz praw miejskich Wałcz został także uposażony w 208 łanów ziemi ornej, łąki oraz dwa jeziora z wyspami i półwyspem, a także na 16 lat został zwolniony z podatków.
W 1368 r. na mocy układu zawartego przez Kazimierza Wielkiego i Ottona VIII Leniwego gród został przyłączony do Polski. Król potwierdził także przywilej miejski dla Wałcza, a w zamku osadził swojego starostę. Miasto w kwietniu 1378 r. spłonęło doszczętnie, wraz z otaczającym je ostrokołem i kościołem. W okresie I Rzeczypospolitej, Wałcz należał do woj. poznańskiego i był siedzibą starostwa grodowego.
Od 1773 r. po I rozbiorze Polski miasto należało do prowincji państwa pruskiego zwanej Prusy Zachodnie. W XIX w. miasto odznaczało się szybkim rozwojem ekonomicznym. Działało tu kilku tartaków, odlewnia żelaza, fabryka maszyn, mebli, drukarnia, wapienniki, browar. W 1880 r. połączono Wałcz linią kolejową z Piłą, a w latach 1888-1914 z Człopą, Kaliszem Pomorskim, Złocieńcem i Złotowem.
Traktat wersalski pozostawił zamieszkany w zdecydowanej większości przez Niemców Wałcz w Rzeszy Niemieckiej, w prowincji Marchii Granicznej Poznańsko-Zachodniopruskiej.
W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski, większość jego ludności wysiedlono do Niemiec. Do miasta przybyli w ich miejsce m.in. Polacy z Kresów Wschodnich. W 1946 roku miasto zostało włączone do woj. szczecińskiego, by następnie w 1950 roku w wyniku podziału tego województwa znaleźć się w woj. koszalińskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa pilskiego. W wyniku reformy administracyjnej państwa od 1999 r. Wałcz należy do woj. zachodniopomorskiego.
Zabytki chronione prawem w Wałczu:
Według danych z 2008 roku w mieście działało 3 695 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 3 058 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. W 2008 r. działalność prowadziło 31 spółek handlowych z udziałem kapitału zagranicznego i 17 spółdzielni.
Na terenie Wałcza znajduje się podstrefa Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o powierzchni 25,97 ha.
Struktura demograficzna mieszkańców Wałcza wg danych z 31 grudnia 2008:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 26 003 | 100 | 13 681 | 52,61 | 12 322 | 47,39 |
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 4931 | 18,96 | 2457 | 9,45 | 2474 | 9,51 |
wiek produkcyjny (18–65 lat) | 17 307 | 66,56 | 8500 | 32,69 | 8807 | 33,87 |
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 3765 | 14,48 | 2724 | 10,48 | 1041 | 4 |
Mieszkańcy Wałcza stanowią 48,0% ludności powiatu wałeckiego (2009).
Według danych z 31 maja 2010 liczba bezrobotnych mieszkańców Wałcza zarejestrowanych w urzędzie pracy obejmowała 1411 osób.
Tuż obok miasta, wśród drzew lasu bukowego, położony jest Ośrodek Przygotowań Olimpijskich - wałecka Bukowina.
Bezpośrednio po wojnie, za sprawą Nadleśniczego Lasów Miejskich Wałcza Winanda Osińskiego oraz trenera Jana Mulaka, rozpoczął tu trening polski lekkoatletyczny "Wunderteam", jedna z najlepszych reprezentacji na świecie na przełomie lat 50. i 60. XX w.
Wałecką drużyną piłkarską jest KS "Orzeł" Wałcz. Obecnie gra w czwartej lidze. Zespół rozgrywa mecze na stadionie przy ulicy Wojska Polskiego 25A , dawniej przy ulicy Wolińskiej. Klub powstał w 1946 roku. "Orzeł" Wałcz posiada biało-czerwone barwy klubowe.
W mieście istnieje znany w kraju i zagranicą Klub Karate Tradycyjnego oraz inne kluby: klub sportowy "ŻAK" prowadzący sekcje akrobatyki oraz lekkoatletyki, Wałeckie Towarzystwo Wioślarskie "Orzeł", Jacht Klub Wałcz, Wałeckie Towarzystwo Sportowe "Orzeł".
Na Dolnym Mieście znajduje się skatepark czyli miejsce do jazdy na deskorolce.
Od 2005 roku w Wałczu odbywa się w sierpniu "Wałeckie Scrabblobranie", otwarty turniej rankingowy, zaliczany do Grand Prix rozgrywek w scrabble w Polsce, organizowany pod patronatem Polskiej Federacji Scrabble.
W mieście funkcjonują 4 przedszkola z czego 1 niepubliczne, 3 szkoły podstawowe, 3 gimnazja, oraz 1 gimnazjum dla dorosłych.
Szkoły ponadgimnazjalne w Wałczu:
Szkoły Wyższe:
Nad jeziorem Raduń usytuowany jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji (MOSiR), który dysponuje sprzętem sportowym, m.in. motorówkami, kajakami, rowerami wodnymi oraz statkiem spacerowym Delfin. Miejsce to służy też jako baza wypadowa do wędrówek pieszych, rajdów rowerowych oraz spływów kajakowych. Tu bierze swój początek tzw. Pętla Wałecka - szlak kajakowy, który przebiega przez sześć jezior, połączonych niewielkimi ciekami wodnymi i kończy się w jeziorze Bytyń Wielki. Z MOSiR-u biorą też swój początek szlaki piesze i rowerowe, które z obu stron oplatają jezioro Raduń oraz biegną okalającymi je lasami, aż do wsi letniskowej Strączno.
Nad jeziorami wałeckimi znajdują się liczne plaże i kąpieliska, a także pola namiotowe i wypożyczalnie sprzętu sportowego.
Brzegi jeziora Raduńskiego spięte są mostem wiszącym, będącym również tutejszą atrakcją. Pod koniec XIX wieku przez jezioro przerzucono most o konstrukcji drewnianej. W roku 1978 w tym samym miejscu postawiono Most Kłosowski o konstrukcji żelaznej. Most przeznaczony jest do ruchu pieszego.
Na bezpośrednie okolice Wałcza składają się tereny leżące w gminie wiejskiej Wałcz. Dużą atrakcją (oprócz śródleśnych jezior) są tu pomniki przyrody. Głównie drzewa bądź ich zespoły, kilka gniazd bielika. W niewielkiej odległości od Wałcza (przy drodze nr 163), między Kłębowcem, a Golcami znajduje się rezerwat leśny o powierzchni około 16 ha, w którym występują: buczyna, łęg wiązowy i grąd. Wysokość dwustuletnich buków i dębów przekracza tu 30 metrów, a obwód niektórych z nich wynosi około 5 metrów. Rezerwat zwiedzać można tylko po wyznaczonych ścieżkach.
Atrakcje turystyczne w Wałczu:
Przez Wałcz prowadzą drogi krajowe: nr 10 od granicy w Lubieszynie do Płońska, oraz nr 22 z Kostrzyna do okolic Braniewa, a także wojewódzkie: nr 163 z Kołobrzegu i nr 178 do Obornik Wlkp.
Miasto posiada dworzec kolejowy przez który przechodzi linia kolejowa nr 403 biegnąca w kierunku Piły.
Komunikację autobusową w rejonie Wałcza prowadzi przedsiębiorstwo PKS Wałcz.
Komunikację miejską w mieście obsługuje Zakład Komunikacji Miejskiej. Autobusy ZKM kursują na 9 liniach zapewniając połączenia zarówno wewnątrz miasta jak i z przyległymi wsiami. Część kursów ma charakter typowo szkolny i wykonywane są jedynie w dni nauki szkolnej.
Wałcz podzielony jest pomiędzy 3 parafie rzymskokatolickie, które podlegają pod dekanat Wałcz. Ponadto w mieście istnieje jedna parafia wojskowa.
Największą świątynią w mieście jest kościół św. Antoniego.
Miasto i jego okolice obejmuje także parafia greckokatolicka pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Pańskiego oraz prawosławna parafia pod wezwaniem Świętej Trójcy, której cerkiew jest dawną ewangelicką kaplicą cmentarną z XIX w. Do protestanckich tradycji Wałcza nawiązuje działający w mieście zbór zielonoświątkowy.
Wałcz ma status gminy miejskiej – mieszkańcy terenów wiejskich wokół Wałcza tworzą odrębny samorząd (gmina Wałcz). Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Wałcza 21 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz jest ratusz na placu Wolności.
Burmistrzowie Wałcza:
Miasto jest także siedzibą władz powiatowych. Starostwo Powiatu Wałeckiego mieści się na ul. Dąbrowskiego.
Mieszkańcy miasta wybierają do 8 z 17 radnych do Rady Powiatu w Wałczu. Mieszkańcy Wałcza wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu III. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 40, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Posłowie do Sejmu RP posiadający biura poselskie w mieście: Marian Goliński (PiS), Czesław Hoc (PiS), Stanisław Wziątek (SLD), Paweł Suski (PO).
Senator posiadający biuro senatorskie w mieście: Piotr Zientarski (PO).
W mieście znajduje się siedziba Rejonu Wałcz oddziału GDDKiA Szczecin, który jest odpowiedzialny za odcinki drogi krajowej nr 10 i nr 22.
Na terenie Wałcza funkcjonuje kilka lokalnych mediów. W tym portal internetowy "Walczanin.pl", dwa tygodniki: "Pojezierze Wałeckie", "Fakty Wałeckie" oraz internetowe "Radio Wałcz".
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 20:51:07